Антифосфолипиден синдром
Антифосфолипиден синдром е автоимуна, хиперкоагулабилна состојба предизвикана од антифосфолипидни антитела. Предизвикува појава на тромбоза во артериите и вените како и компликации за време на бременоста како абортус, смрт на плодот, предвремено породување и сериозна прееклампсија. Дијагностички критериуми се еден клинички настан (т.е. тромбоза или компликација во текот на бременоста) и два позитивни крвни тестови на растојание од најмалку три месеци кои детектираат лупус антикоагуланс, анти-аполипобелковинаски антитела или анти-кардиолипински антитела.[1] Антифосфолипидниот синдром е автоимуно нарушување кое го предизвикува формирањето на абнормални крвни згрутчувања. Автоимуните нарушувања се јавуваат кога имунолошкиот систем на телото создава антитела кои ги напаѓаат и оштетуваат сопствените ткива или клетки. Нормално, антителата го штитат телото од вируси или бактерии, но кај АПС-антителата ги напаѓаат здравите клетки на телото. Високите нивоа на АПС-антитела го зголемуваат ризикот од згрутчување на крвта. Специфичните антитела во АПС се нарекуваат „антифосфолипиди“ бидејќи напаѓаат и оштетуваат делови од клетките наречени фосфолипиди. Оштетувањето ја зголемува шансата да се формираат згрутчувања на крвта и во вените и во артериите.
Антифосфолипидниот синдром може да биде примарен или секундарен. Примарниот антифосфолипиден синдром се јавува во отсуство на друга болест која го предизвикува. Секундарниот антифосфолипиден синдром се јавува како резултат на автоимуна болест, како што е системски лупус еритематозус (СЛЕ).
Антифосфолипидниот синдром често мора да биде третиран со антикоагулантни лекови како хепарин за да се намали ризикот од понатамошни епизоди на тромбоза и да се подобри прогнозата при бременост. Варфаринот не се користи за време на бременост бидејќи ја преминува плацентата, за разлика од хепаринот, и е тератоген.
Етиологија
[уреди | уреди извор]Точната причина за АПС не е позната. Одредени генетски промени и други фактори, како што се инфекција, пол, животен стил, други автоимуни болести, можат да влијаат врз развојот на болеста. Често се јавува кај луѓе со други автоимуни болести, како што е системски лупус еритематозус (СЛЕ). Состојбата е почеста кај жените отколку кај мажите. Често се наоѓа кај жени кои имаат историја на повторени спонтани абортуси. По детален разговор со лекар (хематолог) за медицинската историја, се прават тестови на крвта. Тестовите анализираат присуство на трите АПС-антитела во крвта: антикардиолипин, бета-2 гликопротеин I (β2GPI) и лупус антикоагулант. За да биде дијагностициран АПС, мораат да постојат АПС-антитела и историја на здравствени проблеми поврзани со нарушувањето. [2]
Симптоми и дијагноза
[уреди | уреди извор]Високото ниво на АФС-антитела во крвта го зголемува ризикот од здравствени проблеми, но некои луѓе и покрај тоа никогаш нема да развијат згрутчување на крвта. Симптомите на абнормално згрутчување на крвта вклучуваат:
- болка во градите и отежнато дишење;
- гадење (чувство на гадење во стомакот);
- болка, црвенило, топлина и оток во рацете или нозете;
- говорни промени;
- непријатност во горниот дел од телото во рацете, грбот, вратот и вилицата.[3]
Поретки симптоми на АПС вклучуваат:
- црвен осип со чипкаст изглед на зглобовите и колената;
- хронични (тековни) главоболки;
- проблеми со срцевите залистоци;
- губење на меморијата; [4]
Последици
[уреди | уреди извор]Последици за време на бременост:
Спонтан абортус во раната бременост. Ризикот од спонтан абортус е поголем со тоа колку антитела на кардиолипинскиот антиген циркулираат во крвта на жената.
Развојот на фетоплацентарната инсуфициенција доведува до фетална хипоксија со задоцнување во неговиот развој. Доколку не се обезбеди медицинска нега, ризикот од интраутерина смрт на детето останува висок.
Развој на прееклампсија со еклампсија и прееклампсија; развој на хореа; формирање тромб; зголемен крвен притисок.[5]
Третман
[уреди | уреди извор]Во моментов, за АФС нема лек. Сепак, лековите можат да помогнат да се спречат здравствени проблеми предизвикани од оваа состојба. Третманот е со цел да се спречи згрутчување на крвта и да се спречи зголемувањето на постоечките згрутчувања. Може да се препише некој од лекови за разредување на крвта, како што се варфарин, хепарин или аспирин. Одењето на лекар и лекувањето е важно за луѓето со АФС. Ако не се лекува, АФС може да предизвика згрутчувања на крвта опасни по живот што можат да доведат до срцев удар или мозочен удар. Нетретираниот АФС во бременоста може да резултира со поголем ризик од спонтани абортуси и прееклампсија (висок крвен притисок за време на бременоста).[6]
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ „Aps | Action“. Apsaction.org. Архивирано од изворникот на 2013-07-25. Посетено на 2013-11-06.
- ↑ National Library of Medicine
- ↑ National Library of Medicine
- ↑ National Library of Medicine
- ↑ ScienceDirect
- ↑ „Kent Academic Repository“ (PDF). Архивирано од изворникот на 2023-11-14. Посетено на 2025-01-21.
Надворешни врски
[уреди | уреди извор]| Класификација | |
|---|---|
| Надворешни извори |