Агда Персдотер
Агда Персдотер (починала по 1565 година), исто така позната како Агда и Портен („Агда на портата“), била официјална кралска љубовница на идниот крал Ерик XIV од Шведска за време на неговото време како престолонаследник во 1558-61 година, а можеби и неформално во 1563-65 година.
Животот[уреди | уреди извор]
Датумот на нејзиното раѓање и смрт е непознат. Агда Персдотер наводно била ќерка на богатиот трговец и градски советник Педер Клеметсон, кој живеел покрај портата на Свети Николај во Стокхолм и бил познат како Фер и Портен („Пер на портата“), објаснувајќи го на тој начин патронимот, како и другото добро познато име на Агда. Нејзиното потекло, сепак, не е потврдено.
Калмар период[уреди | уреди извор]
Агда Персдотер била првата позната љубовница на престолонаследникот Ерик. Не е познато кога и како започнала нивната врска, но потврдено е дека таа заминала со него од Стокхолм како дел од неговото домаќинство кога тој заминал за Калмар во мај 1558 година и престојувала кај него како негова официјална љубовница во замокот Калмар. Таа била центар на неговиот двор во Калмар, позната како убавица и на која и била дадена титулата „Каритас“ (латински : Наклонетост, љубов). Таа имала свои апартмани во замокот Калмар, каде што една од нејзините соби, Agdas kammare („Комора Агда“) била именувана по неа и нејзиниот престој таму: собата се наоѓала веднаш до салата за публика на Ерик. Не се знае дека Ерик имал друга љубовница за време на неговото време како престолонаследник. Двојката во текот на овие години имала две ќерки, за кои Ерик имал направено хороскопи при нивното раѓање.
Во тоа време било вообичаено принцот да има љубовница, иако се очекувало од него да не биде со неа кога ќе се ожени со тоа што ќе и обезбеди имотна пензија или брак. Следствено, се очекувало Ерик да ја прекине врската со Агда кога требало да замине во Англија за да ја запроси англиската кралица Елизабета I во есента 1560 година. На 25 август 1560, на Агда и бил доделен кралскиот имот Екнахолм надвор од Векјо, кој и припаѓал на манастир пред шведската реформација, а кој требало да биде нејзината пензија по заминувањето на Ерик во Англија. Таа, исто така, била договорена да се омажи за дворјанинот на Ерик, благородникот Јоаким Ериксон Флеминг (1534-1563), брат на Клаус Флеминг.
Брак[уреди | уреди извор]
Меѓутоа, во септември, Ерик го наследил тронот како крал и го откажал патувањето во Англија. И покрај тоа, неговата врска со Агда била прекината и таа била во брак со Флеминг. Нејзиниот брак бил проследен со губење на нејзините деца. На 24 септември 1561 година, кралот Ерик XIV го префрлил старателството над своите вонбрачни ќерки Вирџинија и Константија од нивната мајка Агда на неговата сестра принцезата Сесилија од Шведска (или поточно главната госпоѓа во чекање Ана Хогенскилд), наведувајќи го следното за Агда: „Знам дека таа не е способна да ги воспитува во добра дисциплина и други работи“, и ја овластил Сесилија да употреби каква било потребна сила за да ги раздвои Агда и нејзините ќерки.[1] Ова всушност било незаконско дело, бидејќи законот на мајката и обезбедувал целосно старателство над децата до тригодишна возраст.[1] На нејзината венчавка, на Агда и биле доделени неколку имоти во Седерманланд, покрај Екнахолм во Смоланд. Таа имала едно дете со Флеминг, ќерката Ана, родена 1562 година.
Подоцнежниот живот[уреди | уреди извор]
Таа останала вдовица по смртта на Флеминг во 1563 година. Откако таа останала вдовица, кралот Ерик наводно ја продолжил врската со неа. Меѓутоа, ако ова е точно, овој пат врската не била официјална, ниту ексклузивна: меѓу 1561 и 1565 година, кралот Ерик имал колектив на љубовници наречени Frillohopen („Толпата на љубовници“) составен од Ана Ларсдотер, Карин Џејкобсдотер. Карин Педерсдотер, Сигрид Нилсдотер, Дореди Валентинсдотер како и анонимните Брита и Ингрид.[1] Таа е посочена како мајка на Лукреција, вонбрачна ќерка родена на Ерик од една од овие љубовници, но всушност не е познато која од овие љубовници била мајка на Лукреција и не е сигурно дали Агда навистина била кралска љубовница воопшто во овој период, бидејќи тоа не е потврдено.
Во 1565 година, Ерик ги заменил сите негови претходни љубовници со Карин Мансдотер, претходно една од слугинките што се грижела за ќерката на Агда, Вирџинија. Подоцнежниот живот на Гда не е потврден, но според непотврдени извештаи, се омажила за благородник Кристофер Олофсон Строле на Сјоеаред, кралски командант на замокот Стегехолм и замокот Седеркепинг.
Деца[уреди | уреди извор]
- Вирџинија Ериксдотер (1559-1633) (живи потомци)
- Констанција Ериксдотер (1560–1649) (живи потомци)
- Лукреција Ериксдотер (1564–по 1574) починала млада (најверојатно ќерка на Ерик од друга љубовница)
Наводи[уреди | уреди извор]
- Ханс Гилингштам, „Agda Persdotter, hennes Släkt och Erik XIV:s dotter Lucretia. En källkritisk studie“, Släkt och Hävd 2001:2-3, s. 156-160.
- Антечкингар ом свенска ќвинор
- Ларс-Олоф Ларсон, Арвет по Густав Васа
- Gadd, Pia: Frillor, fruar och herrar - en okänd kvinnohistoria Falun 2009