Јованка Броз

Од Википедија — слободната енциклопедија

Јованка Броз (родена Будисављевиќ , српска кирилицасрпски: Јованка Будисављевић Броз; 7 декември 1924 година – 20 октомври 2013) била Првата Дама на Југославија како сопруга на Југословенски водач Јосип Броз Тито. Таа била потполковник во Југословенската народна Армија.

Таа била мажена за Тито од 1952 до неговата смрт во 1980 година. По смртта на нејзиниот сопруг, целиот нејзин имот бил запленет и таа се преселила во вила која била сопственост на државата, каде таа наводно живеела под виртуелен домашен притвор.[1][2]

Почетокот на животот[уреди | уреди извор]

Таа е родена на 7 декември 1924 година во етнички српското семејство на Мичо Будисављевиќ и Милица Свилар во Печане, Кралството на Србите, Хрватите и Словенците.[3][4] Кога таа имала речиси 15 години, втората Светска Војна избувнала во 1939 година и нејзиното семејство било принудено да побегне од усташкиот режим кој ја презел власта во новосоздаденат Нацистичка-марионета Независна Држава Хрватска. Нивната куќа е на крајот изгорена до темел од усташите.[5] Таа се приклучила на Југословенските Партизани на 17 години.

Животот со и околу Тито[уреди | уреди извор]

Јованка Броз како Партизанка во 1940 година.

Поранешниот Генерал на ЈНА Марјан Крањц вели дека Јованка е назначена кај Маршалот уште во 1945 како дел од персоналот кој ја проверувал неговата храна и целокупната чистота, со цел спречување на болести. По смртта големата љубов на Тито, Даворјанка Пауновиќ, чиј гроб е во Кралскиот Комплекс во Дедиње, во 1946 година, Јованка станала неговиот личен секретар според Крањц. "На овој начин таа станува дел од најтесниот безбедносен круг околу Тито и мораше да потпише таен договор за соработка со Државниот Безбедносна Служба (SDB), која е законот" - вели Крањц.[6]

Почетна врска[уреди | уреди извор]

Милован Ѓилас, дел од водечките членови и носители на комунистичкото револуционерно движење, како и последователен дисидент, дава повеќе детали за Јованка за време на овој период во Druženje s Titom (Пријателство со Тито). Според него, врската со Тито била исклучително тешка за неа:[7]

Таа никогаш не се појави надвор без придружбата на Тито. Ние би ја виделе многупати додека таа бдееше со часови во ходникот [додека ние сме одржувале  состанок до доцна вечерта внатре], за да се осигура дека е достапна ако на Тито му треба нешто. Поради тоа, гневот и недостатокот на доверба во неа од други службеници беше речиси неизбежна. [Според она што беше понудено] мотивите за нејзината блискост до Тито би можеле да се објаснат на безброј начини, ниту еден од нив нема да го покаже нејзиниот карактер во добро светло: кариерист, потпикување, малициозна женска екстраваганција, експлоатација на осаменоста на Тито... Според неа, Тито беше воено и на комунистичката партија божество за кого сите требаше да жртвуваат се што имаат. Таа беше жена длабоко навлезена во процесот на разбирањето на Тито, како човек, додека, исто така, сè повеќе и посветено се заљубува во него. Таа беше решена да изгори или исчезне, непозната и непризнаена доколку е потребно, крај божествениот човек за кого таа сонуваше и на кого би можела да му припаѓа само сега кога тој ја избра неа.

Бракот[уреди | уреди извор]

Јованка Броз во 1971 година, за време на посетата на Никсон Белата Куќа, со Тито, претседателот Никсон, и првата дама Пат Никсон.

Точниот датум на нивниот брак е исто така предмет на дебата. Тајната свадбена церемонија се случи или во текот на 1951 година, или во април 1952; и локацијата на церемонијата е, исто така, нејасна. Некои извори велат дека се одржала во елитната вила Дунавка во Илок додека други ја споменуваат Белградската општина Чукарица како точната локација.[8]

Влошување[уреди | уреди извор]

Многу верувале дека таа е жртва на амбициите на разни политичари кои успеале да изманипулираат со се постариот Маршал во свртување против неговата сопруга. Според Иво Етеровиќ, писател и фотограф со невиден и со децении-долг пристап до Југословенската владеачка двојка, "главните виновници за разделбата на Тито и Јованка се онаа свиња Стане Доланц и Генерал Никола Љубичиќ". Во 1975 година Тито го напуштил нивниот заеднички дом и таа не го видела помеѓу 1977 и 1980 година, кога тој починал. По смртта на  Маршал Тито таа живееле во изолација во Дедиње, Белградска населба, во домашен притвор.

Смрт[уреди | уреди извор]

Гробот на Јованка Броз во мавзолејот Куќата на Цвеќето, Белград.

Броз била хоспитализирана на 23 август 2013 година, а починала од срцев удар во Белградската болница на 20 октомври 2013 година, на возраст од 88.

Мемоарите[уреди | уреди извор]

Книгата со наслов "Мојот Живот, Мојата Вистината", бил објавен само три недели пред таа да умре и да биде продаден во киосци.

Почести[уреди | уреди извор]

  •   Франција : Дама на Големиот Крст на Националниот Ред за Заслуги.
  • Iran Империјата на Иран : Спомен Медал на 2500 Годишнината од основањето на персиската Империја (14/10/1971).[9][10]

Наводи во популарната култура[уреди | уреди извор]

Во долгогодишниот британска научно фантастична телевизиска серија Доктор Ху измислениот лик на Теган Јованка, една од придружничките на Четвртиот и Петтиот Доктор, и една од најдолгорочните придружнички на Докторот, го добила името како комбинација на Теган, име на внуката на еден од продуцентите, и Јованка, по Јованка Броз.

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. ↑ Sekularac, Ivana; Vasovic, Aleksandar (21 October 2013). „Tito's widow Jovanka Broz dies aged 88“. The Independent. Reuters. Посетено на 8 July 2015.
  2. ↑ „Jovanka Broz, widow of Yugoslav communist dictator Tito, dies at 88“. The Washington Post. Associated Press. 20 October 2013. Архивирано од изворникот на 2018-11-15. Посетено на 2018-11-03.
  3. ↑ Tito's widow, Jovanka Broz, dies in Belgrade, aged 88 BBC. 20 October 2013. Retrieved 16 December 2013.
  4. ↑ „Jovanka Broz, first wife of a Communist leader, dies“. Tandem Post. 21 October 2013. Архивирано од изворникот на 17 December 2013. Посетено на 16 December 2013.
  5. ↑ Društvo|Novosti Архивирано на 21 март 2009 г. Грешка во шаблонот „Семарх“: Проверете ја вредноста |url=. Празно. (српски)
  6. ↑ Vreme 800 - Portret savremenika – Jovanka Broz: Tajna sa Dedinja Архивирано на 3 март 2016 г. (српски)
  7. ↑ Milovan Đilas. Druženje s Titom [Friendship with Tito] (српски).
  8. ↑ Blic Online | Titova udovica daleko od očiju javnosti Грешка во шаблонот „Семарх“: Проверете ја вредноста |url=. Празно. (српски)
  9. ↑ Badraie Архивирано на 5 март 2016 г. Грешка во шаблонот „Семарх“: Проверете ја вредноста |url=. Празно.
  10. ↑ Badraie
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Јованка_Броз&oldid=5189906“