Степанце
| Степанце | |
Поглед на маало од Степанце | |
  Степанце Местоположба на Степанце во Македонија
Степанце на карта
| |
| Координати 42°15′0″N 21°54′15″E / 42.25000° СГШ; 21.90417° ИГД | |
| Регион |  Североисточен
|
| Општина |  Старо Нагоричане
|
| Област | Козјачија |
| Население | 58 жит. (поп. 2021)[1]
|
| Пошт. бр. | 1302 |
| Повик. бр. | 031 |
| Шифра на КО | 17094 |
| Надм. вис. | 470 м |
| Слава | Спасовден |
|
Степанце на општинската карта  Атарот на Степанце во рамките на општината | |
 Степанце на Ризницата
| |
Степанце — село во Општина Старо Нагоричане, во областа Козјачија, во околината на градот Куманово.
Потекло на името[уреди | уреди извор]
Името на селото е старо. Поединци мислат дека името дошло од некое истоимено село од каде се населиле првите доселеници. Се поставува прашањето дали е тоа селото Степанци, во близина на Велес.[2]
Географија и местоположба[уреди | уреди извор]
Населбата се наоѓа во областа Козјачија, во средишниот дел на територијата на Општина Старо Нагоричане, од левата страна на реката Пчиња. Селото е раштркано и има ридски карактер, чии маала се издигаат на надморска височина околу 470 метри.[3] Од градот Куманово селото е оддалечено 28 километри.[3]
Селото се наоѓа во подножјето на планината Козјак, на пространа висорамнина. Села со кои се граничи Стапенце се: Жегљане на север и Врачевце на југ.[4]
Атарот зафаќа површина од 11,3 км2. На него пасиштата заземаат површина од 534 хектари, а на обработливото земјиште отпаѓаат 422 хектари.[3]
Степанце е село од разбиен тип. Најстаро е Горно Маало. Останатите маала вообичано се наречени по имињата на родовите кои живеат во нив. Селото има вкупно 17 маала.[4]
Историја[уреди | уреди извор]
Народната традиција вели дека пред денешното село постоела друга постара населба. Од тоа време се останатите урнатините од црквата „Св. Никола“ во Горно Маало, стари гробови и земјени ќупови. По пропаѓањето на старото село, одредено време просторот на денешното село не бил населен. Кон крајот на XVIII век тука се населиле 3-4 домаќинства во денешното Горно Маало. Од тие домаќинства настанале две групи на родови: едната група славеле Свети Никола, а втората група Свети Архангел.[4]
Во XIX век, Степанце било христијанско село во рамките на Кумановската каза на Отоманското Царство.
Стопанство[уреди | уреди извор]
Селото има полјоделско-сточарска функција.[3]
Покрај тоа, селото, заедно со селата Канарево и Орах, е познато по своите каменоресци. Жителите изработувале корита („мрамори“), надгробни споменици, блокови за ѕидање на куќи и други.[4]
Население[уреди | уреди извор]
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
Според податоците на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) од 1900 година, во селото Степанце имало 380 жители.[5] По податоците на секретарот на Бугарската егзархија, Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во Степанце имало 406 жители.[6]
Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 350 Македонци.[7]
Степанце е населено со македонско население, коешто во 1961 година броело 382 жители, а во 1994 година бројот се намалил на 118 жители.[3]
Според пописот од 2002 година, во селото Степанце имало 88 жители, сите Македонци.[2]
Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 58 жители, од кои 48 Македонци, 1 Србин и 9 лица без податоци.[8]
Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:
| Година | 1900 | 1905 | 1948 | 1953 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 1994 | 2002 | 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Население | 380 | 406 | 395 | 438 | 382 | 297 | 199 | 152 | 118 | 88 | 58 |
- Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.[9]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.[10]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.[11]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.[12]
Родови[уреди | уреди извор]
Сите родови потекнуваат од доселените родови. Една група ги сочинуваат: Ѓорѓовци (7 к.), Ивковци (5 к.), Брдарци (3 к.), Шукарци (2 к.), Бучуци (2 к.), Дудунци (2 к.) и Максимовци (2 к.), слават Свети Никола. Другата група ги сочинуваат: Басарци (3 к.), Шуљковци (3 к.), Вељковци (2 к.), Менковци (2 к.) и Ружајци (1 к.), слават Свети Архангел. Третата група на родови е составена од: Дрењарци (2 к.), слават Свети Архангел; Мушуци (1 к.), слават Свети Никола; Наридњак или Јосим (1 к.), слават Свети Архангел и Џакевци (1 к.), слават Свети Никола.
Помлади родови, чие потекло се знае, се: Шаљинци (7 к.), слават Свети Никола, дошле од Шајинце во Горна Пчиња; Беговци (3 к.) и Петковци (2 к.), потекнуваат од ист предок, доселени од Малотино, слават Свети Архангел; Гарејци (4 к.), слават Свети Никола, доселени од соседното Карловце; Саздини (2 к.), слават Свети Архангел, доселени од соседното Канарево.
Иселеништво[уреди | уреди извор]
Најголем дел од иселениците од Степанце се населиле во селата од Горна Пчиња, како и во селата Сушево (Жегљанци, 7 к.), Челопек (2 к.), Горно Коњаре (2 к.) и Лопате (1 к.). Поголем одлив на населението се случил по Втората светска војна, кога голем дел од младото население се иселил во градот Куманово.[4]
Самоуправа и политика[уреди | уреди извор]
Селото влегува во рамките на Општина Старо Нагоричане, една од малкуте општини кои не биле изменети со новата територијална поделба на Македонија во 2004 година. Во периодот од 1996-2004 година, селото било во рамките на некогашната Општина Старо Нагоричане.
Во периодот 1950-1952, селото било дел од некогашната општина Жегљане, во која влегувале селата Жегљане, Карловце, Кокино, Коинце и Степанце.
Во периодот 1952-1955, селото било дел од тогашната општина Жегљане, во која покрај селото Степанце се наоѓале и селата Враготурце, Врачевце, Драгоманце, Жегљане, Карловце, Коинце, Кокино, Малотино, М’гленце, Пелинце и Пузајка.
Во периодот 1955-1965, селото се наоѓало во некогашната општина Старо Нагоричане.
Редовни настани[уреди | уреди извор]
- Спасовден — главна селска слава
Личности[уреди | уреди извор]
- Родени во или по потекло од Степанце
- Трајко Шалински (1905-1979) — ветеринар
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
- ↑ 2,0 2,1 „Попис на Македонија“ (PDF). Завод за статистика на Македонија. 2002. Посетено на 26 март 2017.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Панов, Митко (1998). Енциклопедија на селата во Република Македонија (PDF). Скопје: Патрија. стр. 286. Посетено на 17 април 2017.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Трифуноски, Јован (1974). Кумановска област. Скопје.
|access-date=бара|url=(help) - ↑ Васил К’нчов. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900, стр. 216.
- ↑ D.M.Brancoff. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, р. 128-129.
- ↑ „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.
- ↑ „Оваа категорија опфаќа лица коишто учествуваат во вкупното резидентно население, но поради нивно одбивање да бидат попишани, неможност да бидат најдени на својата адреса на живеење и непотполност во работата на попишувачите не биле официјално попишани, туку за нив податоците биле преземени од административни извори и затоа не учествуваат во изјаснувањето за етничка припадност, вероисповед и мајчин јазик (Прочитајте повеќе...).“
- ↑ К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900
- ↑ Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.
- ↑ „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.
- ↑ „Вкупно резидентно население на Република Северна Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021“. Државен завод за статистика.
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
| ||||||||||||
