Руговски Планини

Ругова — планински венец кој се наоѓа во северозападниот дел на градот Пеќ, Република Косово. Тоа е трет регион на Проклетие, кој исто така е познат како Албански Алпи. Во 2013 година беше прогласен за национален парк од страна на Собранието на Република Косово.

Ругова е етнографска област со голема важност за литературните гранки, како што се лексикологија, етимологија и ономастика. Ругова е соодветен регион за скијање, планинарење, параглајдерство, излети итн.

Тој беше рангиран како четврт најважен центар за зимски спортови од страна на Меѓународната скијачка федерација со седиште во Луцерн. Исто така, во април 2013 година, Пеќ ја доби наградата за Tourism for tomorrow за проектот Peaks of the Balkans.

Ругова е богат со многу природни елементи, како пештери, водопади, леднички езера, високи врвови, тунели итн. Највисок врв е Хајла (2403 м), но Ќафа е Ќиќес, исто така, има еднаква важност, бидејќи може да се набљудува целиот град Пеќ од него. Од Гури Куч (1522 м), исто така, може да се набљудуваат места како што се: Ѓеравица, Бориќе, Мариаши, Железен Врв, Шкалзени и Плавско Езеро. Волујаку е, исто така, еден од повисоките врвови (2014 м).

Четири километри од Пеќ можете да ја најдете единствената via ferrata на Балканот, односно единствените железни скалила изградени на планина.

Ругова нуди добри услови за живот дури и покрај тоа што бројот на жители е драстично намален.

Потекло на името[уреди | уреди извор]

Терминот "Rugovë" потекнува од зборот "rrugë", што значи "улица", алудирајќи на многуте важни патишта што поминуваат низ овој регион. Единствениот пат кој ги поврзува Албанија со Црна Гора поминува низ Ругова. Најстарото име "Shtupel" датира од 1292 година и беше користено од двете села во Ругова: Shtupeqi i madh (Големо Штупеќи) и Shtupeqi i vogël (Мало Штупеќи). Значењето на оваа номенклатура е поврзана со зборот "stëp", кој претставува "поединец кој прави млечни производи како млеко, сирење, јогурт" итн.

Сите имиња на селата во Ругова потекнуваат од албанскиот јазик. На пример, во селото Dugaivë се заснова на зборот "duka" кој претставува "член на благородништвото"; Kuqishta е именуван по црвените карпи и камења, кои можат да се најдат во оваа област; Reka е Allagës е изведен од благородникот во регионот на Рожаја и Станкај, Станк Ника, кој беше многу познат. Сепак, таму секогаш имаше тенденција за промена на овие имиња во словенски, поради судирите помеѓу Србите и Албанците.

Географија[уреди | уреди извор]

Ругова се наоѓа на географска ширина од 42 ° 44'N 20 ° 3'E, на растојание од 93 километри од Приштина. Тоа зафаќа површина од 20.330 ха и се простира на должина од 23 км. Тоа е меѓу планините на Хајла, Штедим, Лумбард и Копраник. Реката Лумбард ја дели планината на половина на тој начин формирајќи долина и кањон (Руговска Клисура).

85% од територијата е покриена со шуми, додека 15% пасишта. Теренот е составен од варовнички падини и длабоко тесни ерозивни клисури. Планинските страни се со наклон од 15°-30°, но понекогаш тие достигнуваат до 45°-90°. Теренот е составен од разни форми на броен карст, како пештери, природни тунели, водопади, леднички езера итн.

Регионот на Ругова е поделен во 13 села (Shtupeqi i vogël, Shtupeqi i Madh, Reka е Allagës, Drelaj, Pepaj, Malaj, Kuqishtë, Dugaivë, Haxhaj, Stankaj Bogë, Shkrel dhe Koshutan) и пет мали населби (Llaz, Bellopaq , Pecaj, Ujëmirë, Dreshaj). Овие села се 2-7 километри раздалеченост едни од други.

Многу важни патишта поминуваат низ Ругова: Скадарската Долина ја поврзува Ругова со Тропоја и Скадар, Ќафа е Ќакорит води до Плав и Гуци, Ќафа е Дашморве се поврзува со Рожаја и Ќафа е Хајлес со Дацај и Хусај.

Клима[уреди | уреди извор]

Ругова има влажна континентална клима со планинско влијание, кратки и топли лета, но долги и студени зими. Пролетта е задоцнета и температурата се менува рок од еден ден. Сончевото време не се задржува многу долго. Високото ниво на врнежи е резултат на судирите меѓу топлата влажна тропска клима и континенталната клима. Најмногу врнежи има во декември (372.6 mm), и најмалку во јули (0.3mm). Годишно, минималните и максималните се 540,6 mm и 1336 mm.

Снегот е присутен на врвови до август, во висина од 30 см до 2 метри.

Просечната температура во текот на пролетта варира од 4.4 °C - 7.5 °C, во текот на летото од 10,6 °C - 17,2 ° С, во есен 5,2 °C, а во зима од -10 °C до -15 °C.

Води[уреди | уреди извор]

Ругова се состои од многу густа мрежа на води. Иако почвата е варовник што не е во корист на присуството на вода, има силикатни плочки кои се во корист на водата. Тие толерираат богати водни текови.

Во јужниот дел на областа е ледничкото езеро Куќишта (1900 м), кое е исполнето со свежа вода во текот на сите годишни времиња, и езерото Дрелај (1800), кое пресушува во текот на жешките лета. Некои езера, исто така, се наоѓаат во северниот дел на областа, но сите од нив се нестабилни.

Дваесет и пет метри долг водопад се наоѓа на шест километри од реката Лумбард, што почнува во карпа и се влева во реката.

Надворешни врски[уреди | уреди извор]

Здружение за качување по карпа "Marimangat"
Rugova Experience Архивирано на 21 декември 2014 г.
Ferma ime Архивирано на 1 август 2019 г.
Водич низ Косово Архивирано на 31 јануари 2019 г.
Фабрика за производство на вода "Uje Rugove" Архивирано на 5 јануари 2014 г.
Врвови на Балканот Архивирано на 19 февруари 2014 г.