Портал:Уметност/Одбрана статија/архива
Ова е Архивата на одбрани статии прикажани на Порталот посветен на Уметноста.
Забелешка: Порталот е востановен, во својата дефинитивна форма, на 30 мај 2007 година. Затоа, одбраните статии од првите два месеци се исти.
Архива на статии[уреди извор]
2007
Одри Хепберн (4 мај 1929 - 20 јануари 1993) е англиска глумица со белгиско потекло, добитничка на оскар, изведувачка на Бродвеј, балерина, манекенка и хуманитарка.
Израсната во Арнем, Холандија за време на нацистичката окупација врз оваа земја во текот на Втора светска војна, напорно тренира балет пред сосема да се посвети на глумата. Најпрво е забележана како Жижи во истоимената театарска претстава на Бродвеј од 1951 година. Филмско деби има како Принцезата Ен во Празник во Рим од 1953 година, улога за која го добива својот единствен оскар. Таа е една од најпознатите глумици во Холивуд во текот на 1950-тите и 1960-тите, период во кој уште четири пати е номинирана за оскар. Меѓу номинациите особено се истакнува нејзината антологиска изведба на Холи Голајтли (Holly Golightly) во Појадок кај Тифани (1961). Во 1964 година, Хепберн ја игра Елајза Дулитл (Eliza Doolittle) во Мојата убава дама, адаптација на Шоовата драма Пигмалион.
Од 1988 до нејзината смрт во 1993 година, Одри Хепберн е Амбасадор на Добрата Волја при УНИЦЕФ и е наградена со Претседателскиот Медал на Слободата (највисокото признание што може да го добие еден граѓанин на САД) во чест на нејзината хуманитарна работа. Во 1999 година, прогласена е за третата најголема глумица на сите времиња според Американскиот филмски институт во нивната листа АФИ 100 години... 100 ѕвезди.
Одри Хепберн (4 мај 1929 - 20 јануари 1993) е англиска глумица со белгиско потекло, добитничка на оскар, изведувачка на Бродвеј, балерина, манекенка и хуманитарка.
Израсната во Арнем, Холандија за време на нацистичката окупација врз оваа земја во текот на Втората Светска војна, напорно тренира балет пред сосема да се посвети на актерството. Најпрво е забележана како Жижи во истоимената театарска претстава на Бродвеј од 1951 година. Филмско деби има како Принцезата Ен во Празник во Рим од 1953 година, улога за која го добива својот единствен оскар. Таа е една од најпознатите глумици во Холивуд во текот на 1950-тите и 1960-тите, период во кој уште четири пати е номинирана за оскар. Меѓу номинациите особено се истакнува нејзината антологиска изведба на Холи Голајтли (Holly Golightly) во Појадок кај Тифани (1961). Во 1964 година, Хепберн ја игра Елајза Дулитл (Eliza Doolittle) во Мојата убава дама, адаптација на Шоовата драма Пигмалион.
Од 1988 до нејзината смрт во 1993 година, Одри Хепберн е Амбасадор на Добрата Волја при УНИЦЕФ и е наградена со Претседателскиот Медал на Слободата (највисокото признание што може да го добие еден граѓанин на САД) во чест на нејзината хуманитарна работа. Во 1999 година, прогласена е за третата најголема глумица на сите времиња според Американскиот филмски институт во нивната листа АФИ 100 години... 100 ѕвезди.
Едгар Алан По (19 јануари 1809 - 7 октомври 1849) е американски поет, раскажувач, уредник, критичар, еден од главните претставници на американскиот романтизам и предвесник на симболизмот. Најпознат по своите раскази за макабрата, По останува запаметен како првиот писател на детективска и криминална проза. Исто така, нему му се припишува и заслугата за појавата на научно-фантастичниот расказ. По умира на 40 годишна возраст. Причината за неговата смрт е непозната, а разни теории се исплетени околу алкохолот, дрогата, болестите од типот на колера, туберкулоза или беснило, па дури и самоубиство (иако најверојатно е само ненамерна грешка предизвикана од обидот за самоубиство на По една година пред неговата смрт).
По е роден како Едгар По во шкотско-ирско семејство во Бостон, Масачусетс, како второ дете на Елизабет Арнолд Хопкинс По и Дејвид По Џуниор, патувачки глумци венчани на 14 март 1806 година. Вилијам Хенри Леонард По е негов постар брат, а Розали По негова сестра. Татко му го напушта семејството во 1810 година. По смртта на неговата мајка во Ричмонд, Вирџинија (8 декември), на 26 декември 1811 година, тој е земен во домот на Џон Алан (по претпоставка негов кум), успешен трговец со тутун од Ричмонд, и неговата жена Френсис, семејство кое претходно немало деца. Иако неговото средно име, дури и во енциклопедии, често е напишано "Ален", неговото вистинско име е "Алан" и е земено од неговото второ семејство. Розали По е посвоена од семејството на Вилијам Макензи, а брат му Хенри останува во Балтимор, со бабата и дедото. Џон Алан никогаш легално не го посвоил Едгар.
Битлс се веројатно највлијателната и најуспешната музичка група од рок ерата. Малку музичари од било кој правец, во било која ера, ја постигнале Битлс-комбинацијата на популарност, признание од критичарите и широко културно влијание.
„Битлс“, во текот на целото свое постоење (со исклучок на раниот период) ја имаат постојаната постава: Џон Ленон (ритам гитара/клавијатура), Пол Мекартни (бас/пијано/гитари), Џорџ Харисон (главна гитара/ситар) и Ринго Стар (тапани), сите од Мерзисајд во Ливерпул, Англија, Велика Британија. Иако Ленон и Мекартни се главните текстописци и композитори во текот на целото постоење на групата, Харисон и Стар во голема мера придонесуваат кон созревањето на нејзниот стил. Речиси сите снимки на „Битлс“ биле продуцирани од страна на Џорџ Мартин.
Во 2004 година, списанието Rolling Stone ги става „Битлси“ на првото место на својата листа на 100 најголеми на сите времиња. Според истото списание, музиката на Битлси ги дефинира 1960-тите и нивното влијание врз поп-културата може да се почувствува и денес.
Романтизмот е општокултурно, а според тоа и уметничко движење кое се јавува на крајот на XVIII век, а својата полна афирмација ја доживува во првите децении на XIX век. Раѓањето на романтизмот е условено од општествено-историските случувања. Романтизмот се јавува во време на големи општествени потреси и национални движења, во периодот на дотрајувањето и распаѓањето на феудалните општествени односи и зајакнувањето на граѓанството. Показатели на таа општествено-историска вознемиреност се значајните историски настани: Француската револуција во 1789, воздигнувањето на Наполеон и неговите освојувања, победата на реакцијата, како и востанието на декабристите во Русија во 1825.
Овие општествени потреси влијаеле и на животниот идеал. Оформувањето на новиот животен идеал се остварувало низ неколку фази: сентиментализмот и меланхолијата одговарале на расположението на буржоазијата во предреволуционерното време, песимизмот и малаксаноста ја зафаќа аристократијата по завршетокот на буржоаската револуција, а со падот на Наполеон, малаксаноста и разочарувањето добиваат општи размери.
Причинителите на разочарувањето и малаксаноста треба да се бараат во неусогласената граѓанска идеологија и граѓанската стварност. Имено, револуцијата не ги остварила прокламираните идеи - братство, еднаквост и слобода. Генерацијата на романтичарите не верува во усогласеноста на животот како што го предочил рационалистичкиот XVIII век. Тие се откажуваат од идеалот за главната власт на разумот и бараат утеха во емоциите и силниот индивидуализам.
Носител на романтичарското движење била граѓанската класа, па затоа во редовите на романтичарските создатели има голем број на племеници: Јозеф фон Ајхендорф (1788-1857), Џорџ Гордон Бајрон (1788-1824), Алфонс де Ламартин (1790-1869), Михаил Јурјевич Лермонтов (1814-1841), Алфред де Мисе (1810-1857), Александар Сергеевич Пушкин (1799-1837), Перси Биш Шели (1792-1822), Алфред де Вињи (1797-1863) и други.
Жан-Никола Артур Рембо (20 октомври 1854 – 10 ноември 1891) е француски поет, роден во Шарлевил. Иако сѐ што напишал е во период од само три години (од неговата 16-та до 19-та година), неговото влијание на модерната литература, музика и уметност е огромно, распространето и од непроценлива вредност.
Артур Рембо е роден во Шарлевил, во Ардените, на 20 октомври 1854 година. Тој е второ дете на пешадискиот капетан Фредерик Рембо и Виталија Куиф, ќерка на мали земјопоседници од Рош. Од неговата поезија може да се забележи дека Артур никогаш не чувствувал дека е сакан од мајка му. Уште како дете ја основа личноста по која ќе остане запаметен до денес: бил бунтовен, но истовремено генијален ученик. Веќе на возраст од петнаесет години тој создава поезија со високи литературни вредности и дијалози на течен латински јазик. Во 1869 година, ја пишува „Подароци на сирачињата“, прва негова позната песна на француски. Една година подоцна се спријателува со својот професор Жорж Изамбар кој станува негов литературен ментор.
Често бега од дома, а веста за Комуната ја прима со воодушевување, постојано предизвикувајќи ги трговците и граѓаните на Шарлевил со својот чест извик: „Редот е победен!“,. Веројатно бил силуван од страна на пијани војници како што неговата песна Le cœur supplicié (Измаченото срце [1]) можеби навестува. Токму во овој период, Рембо станува анархист, почнува често да пие, паралелно шокирајќи ја француската буржоазија со своите парталави алишта, долга коса и неприкладно однесување. На 13 мај 1871 година му пишува писмо на Изамбар, а два дена подоцна и на Пол Демени, поет од соседниот град, неколку години постар. Ова се познатите "Les lettres du Voyant" (Писма на видовитиот), во кои Рембо го тврди дека поетот треба да се претвори во пророк, и тоа по пат на едно долго, огромно и смислено растројување на сите сетила. Со оваа реченица (една од најпознатите во историјата на литературата), тој ја воспоставува теоретската основа на една нова поетика.
Питер Бројгел Постариот (околу 1525 – 9 септември 1569) е холандски ренесансен сликар и печатар познат по своите предели и слики со селани. Неговиот прекар е 'Селанецот Бројгел' со цел истиот да се разликува од останатите членови на династијата Бројгел, но неговата големина најчесто дозволува негово повикување само при спомнувањето на името Бројгел (без притоа да се прецизира на кој Бројгел се мисли). Во 1559 година самоволно, Бројгел го отфрла h-то од неговото латинско име - Brueghel и своите слики почнува да ги потпишува со називот Bruegel.
Постојат информации дека Бројгел е роден во Бреда, но не е сосема сигурно дали се мисли на истоимениот холандски град, или пак на белгискиот град Бри, кој на латински се пишува сосема исто како неговиот холандски пандан. Дел од својот живот го поминува во Франција и Италија, по што заминува во Антверпен, каде во 1551 година, прогласен е за мајстор на сликарскиот занает во рамките на сликарскиот цех. Наскоро повторно заминува за Италија и на малку наминува во Антверпен, пред да се насели во Брисел каде останува десетина години. Таму и умира на 9 септември 1569 година. Во некои записи, 1590 е годината во која е обележана смртта на Бројгел.
Питер Бројгел Постариот е татко на Питер Бројгел Помладиот, како и на Јан Бројгел Постариот. Двајцата негови синови стануваат подоцна сликари, но со оглед на фактот што и двајцата биле млади кога нивниот татко умрел, ниту еден од нив не прима соодветен тренинг од големиот мајстор. Според истражувачот на животот на Бројгел династијата, Карел фан Мандер, најверојатно и двајцата биле поддучувани од нивната баба.
Кочо Рацин (Коста Солев Рацин, Koста Солев Апостолов) (Велес, 22 декември 1908 - Лопушник, 13 јуни 1943) е македонски книжевен деец и комунистички активист, најпознат по својата поезија. Се смета за еден од основоположниците на македонската литература, а неговата стихозбирка „Бели мугри“ (Загреб, 1939) претставува едно од најзначајните поетски дела во македонската современа литература. Покрај со поезија, Рацин се занимаваше и со проза, а има напишано и неколку значајни трудови од областа на историја, филозофија и литературната критика.
Кочо Солев е роден во Велес на 22 декември 1908 година во семејството на Марија и Апостол Солеви. Притиснат од сиромаштијата и потребата од работна рака во грнчарската работилница на татко му, во 1918 година е принуден да го напушти редовното школување и да стане грнчар. Сепак, неговата желба за учење беше голема и тој продолжува да се самообразува.
Во 1924 станува член на СКОЈ и набрзо се истакнува како еден од најнадежните млади кадри на Комунистичката партија на Југославија во Македонија. Во 1926 Рацин станува член на Месниот комитет на СКОЈ за Велес, а во ноември 1928 учествува во работата на Четвртиот конгрес на КПЈ во Дрезден, како единствен делегат од Македонија. По враќањето во Југославија е уапсен, но по три месеци поради недостиг на докази е пуштен на слобода. Но набрзо, од април 1929 заминува на отслужување на воениот рок во Пожаревац.
Албрехт Дирер (германски: Albrecht Dürer) (Нирнберг, Германија 21 мај, 1471 – 6 април, 1528) бил германски сликар, дрворезец, графичар и математичар. Тој е најпознат по неговите серијални дрворези како Апокалипса (1498), два серијала за распетието на Христа, Големата Пасија (1498-1510) и Малата Пасија (1510-1511) како и многу поединечни графики како Витез, Смртта и Ѓаволот (1513), Свети Еремија во неговата работна соба (1514) и Меланхолија I (1514). Неговото дело Четири јавачи на Апокалипсата (1497-1498), дел од серијалот Апокалипса е исто така многу познато. Од посебно значење се и неговите автопортрети.
На 7 јули, 1494 Дирер се оженил, по договор во негово отсуство, со Агнеса Фреј, ќерка на локален трговец. Нивниот однос не е доволно познат, но се знае дека нејзиниот углед страдал како резултат на навреди од страна на Диреровите пријатели по нејзината смрт. Дирер не останал во Нирмберг за долго; есента 1494 тој допатувал во Италија, оставајќи ја жена си во Нирмберг. Тој отишол во Венеција, и ова го знаеме од неговите тогашни дела кои се во духот на северноиталијанскаите дела на Мантења, Антонио Полајуло, Лоренцо ди Креди и други. Во 1495 Дирер мора да се вратил во Нирмберг, каде изгледа живеел и работел во следните 10 години кога ги направил неговите најзначајни графики.