Патент за софтвер

Од Википедија — слободната енциклопедија

Поимот софтверски патент нема универзално прифатена дефиниција.[1] Една од дефиниците предложена од Фондацијата за слободна информациска инфраструктура е дека софтверски патент е "патент на некоја изведба на компјутер реализирана со помош на компјутерска програма".

Во 2005 година, Европската канцеларија за патенти сугерирала дека софтверскиот патент е патент за компјутерска програма како што се алгоритми или компјутерски имплементирани бизнис методи кој немаат особен технички придонес.

Фондацијата за слободна информациска инфраструктура е анти-софтверскa група за патенти и материјал поврзан со нивната дефиниција на софтверски патенти и сугерира дека целта на дефиницијата е да се идентификуваат патенти што не треба да претставуваат прашање на политика. [2]

Постои дебата за софтверски патенти до степен до кој софтверските патенти треба да бидат прифатени, ако и воопшто бидат одобрени. Некои од поважните прашања во врска со софтверските патенти се:

  • Каде треба да лежи границата меѓу патентирачкиот предмет на софтверот и не-патентирачкиот софтвер;[3]
  • Дали барањето за инвентивност и не-очигледност се применува исто така при создавање на софтвер;[4]
  • Дали патентите повеќе го покриваат софтверското обесхрабрување, отколку охрабрувањето и иновацијата.[5]

Историјат[уреди | уреди извор]

Патент е збир на екслузивни права дадени од страна на државата на носителот на патентот за определен период на време, обично 20 години. Овие права се доделуваат на кандидатите за патенти во замена за нивното прикажување на пронајдоци. Откако ќе се додели патент во дадена земја, никој не може да го направи пак, да го користи, продава или да прави увоз/извоз, без дозвола на носителот на патентот. Дозволата е обично во форма на лиценца чии услови се поставени од страна на сопственикот на патентот.

Патентите имаат територијална природа. За да се добие патент, пронаоѓачите мора да поднесат пријава за патентот во секоја земја во која тие го сакаат патентот. На пример, одделни апликации мора да се поднесат во Јапонија, Кина, САД и Индија доколку барателот сака да добие патенти во овие земји. Сепак, постојат некои регионални канцеларии, како на пример Европската канцеларија за патенти (EPO), кои дејствуваат како наднационални тела и имаат моќ за доделување патенти кои потоа може да стапат во сила во земјите-членки, но исто така постои и меѓународна постапка за поднесување на една меѓународна пријава под Договорот за соработка за патенти, кој потоа може да доведе до патентна заштита во повеќето земји.

Овие различни земји и регионални канцеларии имаат различни стандарди за доделување патенти. Ова е особено точно за софтвер или компјутерски имплементирани пронајдоци, особено кога софтверот претставува спроведување на бизнис метод.

Историја и актуелни трендови[уреди | уреди извор]

Ран пример на софтверски патенти[уреди | уреди извор]

На 21 мај 1962 година, бил поднесен еден британски патент "Компјутер наменет за автоматско решавање на проблеми од линеарното програмирање ".[6] Пронајдокот бил сконцентриран на ефикасно управување со меморијата за симплекс алгоритам, и можел да се имплементира од страна на чист софтвер. Патентот бил доделен на 17 август 1966 година и се чини дека е еден од првите софтверски патенти.[7]

САД[уреди | уреди извор]

Канцеларијата за патенти и трговски марки во САД има издадено патенти што може да се наречат софтверски патенти уште од раните 1970-ти години.[8]

Поради различниот третман на федералните права за патенти во различни делови на земјата, во 1982 година американскиот Конгрес создал нов суд кој треба да се занимава со патент случаи. По неколку историски одлуки од овој суд, од раните 1990-ти патентирањето на софтверот било добро воспоставено, и во 1996 година се издал конечниот компјутерски поврзан испитувачки водич кој наведува дека "практичната примена на компјутерски поврзан пронајдок е законско прашање. Ова барање може да се препознае од различно изразените забрани против патентирање на апстрактните идеи, законите на природата или природните појави ".[9]

Последната експанзија на интернетот и е-трговијата доведе до тоа многу патенти да се применуваат и да се доделуваат за бизнис методи имплементирани во софтверот. Имало неколку успешни испитувања во САД, од кои некои се наведени во статијата за список на софтверски патенти.

Европа[уреди | уреди извор]

Во рамките на земјите-членки на Европската унија, EPO и други национални канцеларии за патенти имаат издадено многу патенти за пронајдоци кои вклучуваат софтвер и Европската конвенција за патенти стапиле во сила кон крајот на 1970-тите. Предлошка:EPC член исклучува "програми за компјутери" од патентирање (член 52 (2)) до степен дека пријавата на патент се однесува на компјутеска програма (член 52 (3)). Ова се толкува да значи дека секој пронајдок кој не прави очигледен "технички придонес" или решава "технички проблем" на неочигледен начин се патентира дури и ако тој технички проблем е решен преку компјутерска програма.[10]

Компјутерските имплементирани пронајдоци коишто само решаваат еден бизнис проблем со користење на компјутер, отколку технички проблем, се сметаат за непатентирачки поради недостаток на инвентивен придонес. Сепак, фактот дека пронајдокот е корисен во бизнисот не значи дека не е патентирачки, ако исто така, решава технички проблем.

Велика Британија[уреди | уреди извор]

Законот за патенти во Велика Британија се толкува дека има ист ефект како оној на Европската конвенција за патенти, така што "програми за компјутери" се исклучени од патентибилноста до степен дека патентната пријава се однесува на компјутерска програма. Сегашниот законот во Велика Британија наведува дека изумот всушност ќе се смета за пронајдок ако дава придонес кој исто така е од техничка природа. Компјутерската програма што имплементира бизнис процес не е изум, но компјутерска програмата што имплементира индустриски процес може да биде.

Јапонија[уреди | уреди извор]

Софтверските пронајдоци се патентираат. За да се квалификува како изум, сепак, мора да има "создавање на технички идеи со користење на закон на природата",[11] иако ова барање е типично исполнето од страна на "конкретно реализирање на обработка на информации од страна на софтвер со користење на хардверски ресурси".[12] За софтверски пронајдоци може да се сметаат пронајдоците што очигледно подразбираат: примена на операција позната во други области; додавање на попознати средства или замена со еквивалентни; имплементација на софтвер за функции, кои претходно биле извршени од страна на хардвер или систематизација на познати човечки трансакции.[13]

Други земји[уреди | уреди извор]

Во Индија, клаузулата за вклучување на софтверските патенти била поништена од страна на индискиот парламент во април 2005 година.[14]

Во Австралија, чисти или апстрактни методи за водење бизнис не се сметаат за патентирачки, но ако методот се спроведува со користење на компјутер, го избегнува исклучувањето за бизнис методи.[15]

Во Нов Зеланд компјутерските програми треба да бидат исклучени од патентибилноста според законот за патенти од 2010 г., но законот дозволува вградниот софтвер да може да биде патент.[16][17][18][19][20]

Во Филипини, "шеми, правила и методи на вршење на ментални акти, играње игри или водење бизнис, како и програми за компјутери" не се патентираат според "законикот за интелектуална сопственост на Филипините."

Во Јужна Кореја, софтверот се смета за патентирачки и многу патенти насочени кон "компјутерски програми" се издадени. Решението од страна на Врховниот суд на Кореја открило дека патентите насочени кон автоматски превод во софтверски програми се валидни, а можеби и повредни од својот софтвер.[21]

Во Јужна Африка, "програма за компјутер" е исклучена од признавање како патентирачки изум според делот 25 од Законот за Патенти.[22]

Патентирачки предмет[уреди | уреди извор]

Патентите се наменети за промовирање на иновации преку поттикнување на навремено откривање на тоа како да се направат и употребат пронајдоци и со заштита на инвестициите да се комерцијализираат пронајдоците. Тие се обидуваат да го постигнат ова со барање дека е направено брзо и целосно обелоденување од страна на изумителот за тоа како да се направи и употреби пронајдокот и со доделување на монопол за ограничен период на време на сопственикот на патентот за да се спречат другите од создавање, користење или продажба на пронајдокот.

Постои дебата за софтверски патент за тоа дали или не овие цели се постигнуваат со софтверски патенти.

Предлози[уреди | уреди извор]

Барајќи да се најде рамнотежа, различни земји имаат различни политики за тоа каде треба да лежи границата меѓу патентирачкиот и не-патентирачкиот софтвер. Во Европа, голем број на различни предлози за поставување на граничната линија се поставени за време на дебатата во врска со предложените компјутерски имплементирани пронајдоци, од кои ниту еден не бил прифатлив. Два особено знајачни предлози за пречката која мора да помине за софтверот да се патентира вклучуваат:

  • Компјутерска програма која ги користи "контролните сили на природата за да постигне предвидливи резултати".[23]
  • Компјутерска програма која обезбедува "технички ефект".

Во САД, Бен Клеменс, гостин професор во институцијата Brookings, предложил дека патентите треба да се даваат само на пронајдоци кои вклучуваат физичка компонента која е сама по себе неочигледна.[24]

Очигледност[уреди | уреди извор]

Чест приговор до софтверските патенти е дека тие се однесуваат на тривијални пронајдоци.[25] Патент за изум што многу луѓе лесно ќе го развијат независно се смета дека не треба да се одобри да биде одобрен бидејќи го попречува развојот. Различни земји имаат различни начини за справување со прашањето на инвентивен чекор и не-очигледност во однос на софтверските патенти.

Негативни ефекти[уреди | уреди извор]

Компатибилност[уреди | уреди извор]

Постојат голем број на примери каде што патентирањето на стандардите за размена на податоци принудува друга програмска група да воведе алтернативен формат. На пример, PNG форматот бил во голема мера воведен за да се избегнат GIF патент проблемите, и Ogg и Vorbis за да се избегне MP3. Доколку се открие дека овие нови предложени формати се покриени од постоечките патенти, крајниот резултат може да биде голем број на некомпатибилни формати. Создавање на такви форми и нивно поддржување чини пари, создава непријатности на корисниците, па дури и се заканува да го подели интернетот во неколку делумно некомпатибилнипод-мрежи.

Преклопување со авторски права[уреди | уреди извор]

Заштита со патентирање на авторски права претставува две различни средства за правна заштита со кои може да го покрива истиот предмет, како што се компјутерски програми, бидејќи секоја од овие две средства за заштита има своја цел.[26]

Софтверот е заштитен како дело на литературата под Бернската конвенција за заштита на книжевните и уметничките дела. Ова му овозможува на создавателот да спречи друг субјект од копирање на програмата и генерално нема потреба да се регистрира кодот, со цел тој да биде заштитен со авторски права.

Патентите, од друга страна, им даваат на своите сопственици право да ги спречат другите да го користат изум, дури и ако тоа е независно развиен, и нема вклучено копирање. Всушност, една од најновите EPO одлуки Т 424/03 Архивирано на 7 септември 2008 г. појаснува разлика, во која се наведува дека софтверот е патентирачки, затоа што тоа во основа е само технички метод извршен на компјутер, кој треба да се разликува од самата програма за извршување на методот.

Патентите ги покриваат основните методологии отелотворени во дадено парче софтвер, или функција за која софтверот е наменет да служи, независно од јазикот или кодот на софтверот. Заштита на авторските права спречува директно копирање на некои или сите делови од одредена верзија на софтверот, но не ги спречува другите автори од пишувањето на нивните сопствени мислења со основните методологии. Заштита на авторските права исто така може да се користи за да се спречи дадено множество на податоци да бидат копирани додека сè уште постои дозвола на авторот да ја задржи содржината како трговска тајна.

Слободен софтвер со отворен код[уреди | уреди извор]

Постои дебата за патенти на софтвер во заедницата на слободен софтвер. Оваа дебата е предизвикана од прекинувањето на проекти од тип на слободен софтвер или софтвер со отворен код[27] кога сопствениците на патентните бараат лиценца, а неможат да платат или се понудени со услови кои проектот не може да ги прифати, бидејќи тоа е во конфликт со лиценцата за слободен софтвер во употреба.[28]

Во 2005 година Sun Microsystems објавил дека тие создале портфолио од 1.600 патенти достапни преку некоја патентна лиценца наречена лиценца на заеднички развој и дистрибуција.[29]

Јурисдикции[уреди | уреди извор]

Суштинските закони во однос на патентибилноста на софтвер и компјутерски имплементираните пронајдоци, и вообичаеното право на толкување на законските одредби, се различни во различни јурисдикции.

Софтверските патенти под мултилатерални договори:

Софтверските патенти според националните закони:

Судски спорови[уреди | уреди извор]

Неколку успешни спорови покажуваат дека софтверските патенти се применливи во САД.

Слично и во Јапонија, софтверските патенти се успешно спроведени. Во 2005 година, на пример, Matsushita освоил судски спор за забрана на Justsystem, при нарушувањето на јапонски патент на Matsushita, софтвер за обработка на 2.803.236 зборови. Судот во Токио наредил Justsystem да ги повлече своите производи од пазарот.

Лиценцирање[уреди | уреди извор]

Многу софтверски компании прават вкрстено лиценцирање на нивните патенти едни со други. Овие договори овозможувват секоја страна да ги практикува патентираните пронајдоци на другата страна без закана од тужење за патент. Microsoft, на пример, има склучено договори со IBM, Sun Microsystems, Siemens AG, Cisco, Autodesk.[30] Способноста да се преговара за вкрстени договори за лиценцирање е главната причина што многу софтверски компании, вклучувајќи ги и оние што обезбедуват софтвер со отворен код создаваат патенти. Почнувајќи од јуни 2006 година, на пример, Red Hat развил патент портфолио од 10 издадени патенти во САД, 1 издаден европски патент, 163 во очекување да бидат издадени патенти во САД.

Други сопственици на патенти се во бизнисот на измислување на нови "компјутерски имплементирани пронајдоци", а потоа комерцијализирање на пронајдоците преку лиценцирање на патентите на другите компании кои ги произведуваат пронајдоците. На пример компанијата Walker Digital има генерирано големо патент портфолио од своите истражувачки напори, вклучувајќи го и основниот патент на Priceline.com. Американските универзитети, исто така, спаѓаат во оваа класа на патент сопственици. Тие колективно генерираат 1400000000 $ годишно преку лиценцирање на пронајдоци од сите области на технологијата, вклучувајќи го и софтверот.[31]

Сепак другите сопственици на патент се фокусираат на добивањето на патенти од оригиналниот пронаоѓач и нивно лиценцирање во компаниите кои имаат воведено комерцијални производи на пазарот. Некои од овие сопственици на патенти, како што се интелектуални партнерства, се приватно поседувани друштва финансирани од страна на големите корпорации како Microsoft, Intel, Google, итн.[32]

Практиката за стекнување на патенти и лиценца е контроверзна во софтверската индустрија. Тоа е составен дел од бизнис моделот каде компаниите за лиценцирање на патент ги тужат прекршителите кои нема да ја земат лиценцата. Исто така, тие можат да ги искористат предностите на фактот дека многу компании ќе платат скромна радиодифузна такса (на пример од 100.000 американски долари до 1.000.000 $) за правата на сомнителен патент, наместо да ги плаќаат високите судски трошоци (2.000.000 $ или повеќе) за да демонстрираат на судот дека патентот е невалиден.

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. ↑ „Defining a Software Patent“. Public Patent Foundation. Архивирано од изворникот на 2007-09-22. Посетено на 2007-05-30.
  2. ↑ „The Gauss Project“. FFII. Посетено на 2007-05-30.
  3. ↑ Software patents in Europe: debunking the myths, OUT-LAW News, 19/08/2004
  4. ↑ „Public consultation on level of the inventive step required for obtaining patents“ (PDF). UK Intellectual Property Office. Архивирано од изворникот (PDF) на 2012-01-04. Посетено на 2007-06-05.
  5. ↑ „Patenthawk.com blog entry“. Архивирано од изворникот на 2012-01-06. Посетено на 2012-01-21.
  6. ↑ GB 1039141 
  7. ↑ Beresford, K (2000) Patenting Software under the European Patent Convention, London: Sweet & Maxwell, page 4. See also http://www2.warwick.ac.uk/fac/soc/law/elj/jilt/2003_1/kretschmer/.
  8. ↑ Патент-САД 3552738, Патент-САД 3553358 and Патент-САД 3553384 granted 5 January 1971, and Патент-САД 3996564 granted December 7, 1976 can be easily found using the Bessen/Hunt technique. Earlier patents may exist but US patent database does not permit full text searching for earlier patents
  9. ↑ Final Computer Related Examination Guidelines
  10. ↑ T469/03 Архивирано на 12 октомври 2008 г., Reasons 5.1 to 5.3
  11. ↑ „Examination Guidelines for Patent and Utility Model in Japan (REQUIREMENTS FOR PATENTABILITY)“ (PDF). jpo.go.jp. стр. 1–3. Архивирано од изворникот (PDF) на 2011-03-23. Посетено на 2012-01-21.
  12. ↑ Examination Guidelines for Inventions for Specific Fields (Computer Software-Related Inventions) in Japan, Japanese Patent Office, April 2005 Архивирано на 23 март 2011 г., page 10 (2.2.1)
  13. ↑ Examination Guidelines for Inventions for Specific Fields (Computer Software-Related Inventions) in Japan, Japanese Patent Office, April 2005 Архивирано на 23 март 2011 г., pages 16-17 ("Systematization of human transactions")
  14. ↑ Software patents under Ordinance face reversal
  15. ↑ „AIPLA International Patent Law Handbook: Software and Business Method Inventions Australia“. Архивирано од изворникот на 2010-07-22. Посетено на 2012-01-21.
  16. ↑ „архивски примерок“. Архивирано од изворникот на 2010-09-20. Посетено на 2012-01-21.
  17. ↑ „архивски примерок“. Архивирано од изворникот на 2010-07-19. Посетено на 2012-01-21.
  18. ↑ „архивски примерок“. Архивирано од изворникот на 2012-08-26. Посетено на 2012-01-21.
  19. ↑ „архивски примерок“. Архивирано од изворникот на 2012-04-06. Посетено на 2012-01-21.
  20. ↑ http://computerworld.co.nz/news.nsf/news/nzict-says-patents-integral-to-software-protection
  21. ↑ EPO web site, Patent information, East Asian patent information, Virtual helpdesk, Korea, FAQ, FAQ - Korea Архивирано на 13 септември 2009 г.. Consulted on October 29, 2008.
  22. ↑ Patents Act, No. 57 of 1978, as amended Архивирано на 12 декември 2011 г..
  23. ↑ Amendment 23 introduced on September 2003 by the European Parliament to the proposed Directive on the patentability of computer-implemented inventions [1] Архивирано на 10 февруари 2006 г., "Dispositions program decision" (BGH 22/6/1976), Nordic Patent Law treaty.
  24. ↑ Decision T 59/93 Архивирано на 6 септември 2008 г. of the Boards of Appeal of the European Patent Office, Reasons, point 3.4
  25. ↑ Stallman, Richard (June 20, 2005). „Patent absurdity“. The Guardian. London. Посетено на May 23, 2010.
  26. ↑ Decision T 1173/97 of the Boards of appeal of the EPO, July 1, 1998, Reasons 2.4 - see T 1173/97 on the EPO boards of appeal section of the EPO web site Архивирано на 29 септември 2007 г..
  27. ↑ http://www.gnu.org/patent-examp/patent-examples.html
  28. ↑ „архивски примерок“. Архивирано од изворникот на 2007-02-10. Посетено на 2012-01-21.
  29. ↑ „Sun Grants Global Open Source Community Access to More than 1,600 Patents, Sun press release, January 25, 2005“. Архивирано од изворникот на 2008-12-02. Посетено на 2012-01-21.
  30. ↑ „IDG News Service“. Архивирано од изворникот на 2009-02-03. Посетено на 2012-01-21.
  31. ↑ „untitled“ (PDF). Архивирано од изворникот (PDF) на 2007-12-01. Посетено на 2012-01-21.
  32. ↑ http://premium.hoovers.com/subscribe/co/overview.xhtml?ID=fffrfkrhrrxhjcxxkh[мртва врска]

Надворешни врски[уреди | уреди извор]

Книги[уреди | уреди извор]

Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Патент_за_софтвер&oldid=5078735“