Описна статистика - Организирање податоци
В. Организирање податоци
Верувале или не, најтешката реченица во статистика е:
Да се организираат следните податоци и истите да се претстават со соодветен дијаграм.
Најважното во овој процес е добро да се разбере зошто биле податоците собрани.
Пример В-1: Во Табела 8 дадени се дадени измерените телесни температури на еден пациент на болница во рок од 24 саати и тоа на секои 4 саати. По потреба доорганизирај ги податоците и претстави ги со соодветен дијаграм.
Измерени температури на пациент
| ||||||
| Час | 10
|
14
|
18
|
22
|
2
|
6
|
| °C | 38,8
|
38,7
|
38,2
|
38,5
|
37,0
|
37,5
|
Табела 8: Податоци за температура
Решение:
Имаме мал број на последователно (во време) податоци, па сметаме дека доволно добро се организирани за графичко претставување. Можеби најдобра графичка презентација на овие податоци е дијаграм што би ја покажал ова последователна врска, односно линиски дијаграм (види Слика 4).
|
| Слика 4: Линиски дијаграм на податоци |
Забележуваме дека „како стандардно“ го ставивме времето по хоризонталната оска, а вредностите (тука температурите) ги ставивме по вертикалната оска. Исто така, забележуваме дека иако температурите се броеви, „просечна“ температура на еден пациент нема смисла.
Пример В-2: Во Табела 9 се дадени измерените телесни температури на 6 пациенти со истата болест. По потреба доорганизирај ги податоците и претстави ги со соодветен дијаграм.
Измерените температура на 6 пациенти
| ||||||
| Пациент | 1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
| °C | 38,8
|
38,7
|
38,2
|
38,5
|
37,0
|
37,5
|
Табела 9: Податоци за температура
Решение:
Тука податоците не се „поврзани“ така што можеби е подобро да ги претставиме со точкест дијаграм (ги криеме линиите во ексел) како на Слика 6. Бидејќи има смисла, додадена е просечната температура, т.е. аритметичката средина на шесте температури.
|
| Слика 5: Точкест дијаграм на податоците со нивниот просек |
Забележуваме дека истите податоци се „дадени“ во примерите В-1 и В-2, но јасно е дека целта е различна, па на друг начин треба да се обработуваат овие податоци, односно да ги претставиме со различни дијаграми. Исто така, во првиот пример В-1, редоследот на податоците е важен бидејќи се мерени во време, а во вториот пример редоследот не е важен. Значи, доколку сакаме во пример В-2, можеме да ги реорганизираме, односно, на пример да ги подредиме податоците од помала кон поголема температура (види Табела 10 и Слика 6).
Сортирање на податоци
| Измерените температура на 6 пациенти | ||||||
| Пациент | 1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
| °C | 37,0
|
37,5
|
38,2
|
38,5
|
38,7
|
38,8
|
Табела 10 : Податоци за температура – подредени по големината
|
| Слика 6: Точкест дијаграм на подредени податоци со нивниот просек |
Како што рековме при организирање на податоците најважното е да се има предвид зошто биле собрани податоците. Меѓутоа исто така при организирањето важен е и типот на податоците и дали и како се групираат.