Класична музика во Македонија

Од Википедија — слободната енциклопедија
Операта „Цар Самоил“ од Кирил Македонски.

Македонска класична музика — дел од македонската музика, која има почетоци од крајот XIX век, во преродбениот период, а се развива во повоениот период, обично под влијание на македонската народна музика, од која што најголем дел од македонските класични композитори сè уште влечат инспирација.

XIX век[уреди | уреди извор]

„Златоустова литургија“ од Атанас Бадев, 1898 г.

Во преродбата воведена преку дејноста на браќата Миладиновци, кај кои е изразен интересот кон фолклорот, во кој спаѓа и музичкиот фолклор, крајот на XIX век минува под композиторската дејност на Атанас Бадев. Бадев е македонски композитор, раководител на хорови, најистакнат професионален музичар во Македонија. Студирал математика на Филозофскиот факултет во Одеса (Русија), а по две години го напуштил студирањето и се префрлил во Москва, каде се запишал во Синодалната пејачка школа, зошто музиката го привлекувала повеќе од другите работи. Некое време бил ученик на славниот руски композитор Николај Римски-Корсаков, а и на Мили Балакирев. Таму ја завршил Дворската пејачка школа и студирал композиција. Учителствувал во Ќустендил, Русе и Самоков. Меѓу духовните композиции на Бадев особено се истакнува Литургијата на свети Јован Златоуст, печатена во 1898 година.

XX век[уреди | уреди извор]

„Збирка народни песни“ од Стефан Гајдов, 1959 г.

Меѓу двете светски војни се јави првата група на професионални македонски композитори, педагози и музички дејци: Стефан Гајдов (1905 - 1992), Живко Фирфов (1906 - 1984), кој е основоположник на македонската наука за музичкиот фолклор, Трајко Прокопиев (1909 - 1979), Тодор Скаловски (1910) и Петре Богданов (1913 - 1988).

По формирањето на современата македонска држава (АСНОМ), оваа група музичари учествуваше во формирањето на музичките институции: Македонска филхармонија (1944) и Македонската опера и балет (1948).

Меѓу позначајните современи македонски композитори спаѓаат: Властимир Николовски (1925) и Томислав Зографски (1934), кои пишуваат дела за синфониски оркестар во неокласичен стил, додека Тома Прошев (1913 - 1996) ги поттикнуваше македонските композитори да пишуваат, а и самиот пишуваше дела за ансамблот за современа музика „Св. Софија“. Македонската музикологија ги прави првите чекори низ истражувањата на Драгослав Ортаков (1928), а првите меѓународни изведби и успеси ги понесоа: оперските пејачки Данка Фирфова и Ана Липша - Тофовиќ, балерината Натка Пенушлиска - Митровска и диригентот Ванчо Чавдарски. Електрониката и употребата на компјутерите во музиката ги внесува композиторот Димитрије Бужаровски (1952).

Операта во македонското музичко творештво се појавува по ослободувањето. Нашата прва национална опера е „Гоце“ на композиторот Кирил Македонски. Исто така истиот композитор ја напишал и операта „Цар Самуил“, која користи содржина од минатото на македонскиот народ. Друг наш оперски композитор е Трајко Прокопиев, кој ги напишал оперите: "Кузман Капидан" и "Разделба".

По ослободувањето се појавува и првиот македонски балет: „Македонска повест“ од Глигор Смокварски. Други музички дела од наши автори се „Лабин и Дојрана“ од Трајко Прокопиев, „Стремежи“ од Александар Лековски, „Песна над песните“ од Тома Прошев, „Тоа е човек“ од Љубомир Бранѓолица и др.

Поврзано[уреди | уреди извор]

Наводи[уреди | уреди извор]