Свесен сон

Од Википедија — слободната енциклопедија
(Пренасочено од Луциден сон)
Џуанг Ци сонува за пеперутка

Свесен сон (англиски: lucid dream) или осознаен сон — вид сон каде сонувачот станува свесен дека сонува. За време на свесен сон, сонувачот може да си го управува сонот и да прави што сака.[1][2][3] Свесното сонување се проучува и се користи од пред многу години. Истакнати личности од древно до современо време биле воодушевени од свесните соништа и барале начини подобро да ги разберат нивните причини и цели. Многу различни теории се појавиле како резултат на научни истражувања на оваа тема, па дури биле прикажани и во поп-културата.[4] Понатамошниот развој на психолошките истражувања укажува на начини на кои овој облик на сонување може да се искористи како облик на терапија за спиење. Постојат многу методи за воведување свесен сон, а ние ќе ги наведеме само најважните:

  • Свесен сон предизвикан од обичен сон (англ. Dream Induced Lucid Dreaming — DILD) — сешто во сонот го поттикнува сонувачот да разбере дека сонува.
  • Свесен сон предизвикан од будење (англ. Wake Induced lucid Dreaming — WILD) — сонувачот преминува од будење во сонување без губење на свеста.[5][6]

Етимологија[уреди | уреди извор]

Терминот свесен сон го смислил холандскиот автор и психијатар Фредерик ван Еден во својот напис во 1913 година „Студија за соништата“, иако описите на сонувачите што биле свесни дека сонуваат претходеле на статијата. Ван Еден ги проучувал сопствените соништа помеѓу 20 јануари 1898 и 26 декември 1912 година, запишувајќи ги оние што ги сметал за најважни во дневникот за соништа. 352 од овие соништа биле распределени како свесни.[4][4]

Ван Еден создал имиња за седум различни видови соништа што ги доживеал врз основа на податоците што ги собрал:

  • почетни соништа
  • патолошки соништа
  • обични соништа
  • живописни соништа
  • ѓаволски соништа
  • општи соновни осети
  • свесни соништа

Тој рекол дека седмиот вид, свесно сонување, е „најинтересен и достоен за највнимателно набљудување и проучување“.[4]

Историја[уреди | уреди извор]

Древна[уреди | уреди извор]

Негувањето на способноста на сонувачот да биде свесен дека сонува е од првостепено значење и за древната индиска хиндуистичка практика на јога нидра и за тибетската будистичка практика на јога од соништата. Негувањето на таквата свест била вообичаена практика кај раните будисти.[7]

Раните упатувања на феноменот се среќаваат и во древното грчко пишување. На пример, филозофот Аристотел напишал: „Често кога некој спие, во свеста има нешто што изјавува дека она што тогаш се претставува не е само сон“.[8] Во меѓувреме, лекарот Гален од Пергам користел свесни соништа како облик на терапија.[9] Покрај тоа, едно писмо напишано од Свети Августин во 415 г. од новата ера раскажувал приказна за еден сонувач, доктор Генадиј, и се однесува на свесно сонување.[10][11]

XVII век[уреди | уреди извор]

Филозофот и лекар Сер Томас Браун (1605 — 1682) бил воодушевен од соништата и ја опишал својата способност за свесен сон во „ Religio Medici“, изјавувајќи: „... сепак во еден сон можам да составам цела комедија, да го гледам дејството, да ги разберам шегите и да се насмеам, буден од нивните согледувања “.[12]

Семјуел Пипс во својот дневник за 15 август 1665 година бележи сон, наведувајќи: „Ја имав мојата дама Кастлемајн во моите раце и бев примен да ја користам сета слава што ја посакував со неа, а потоа сонував дека ова не може да биде реално, туку само сон “.[13]

XIX век[уреди | уреди извор]

Во 1867 година, францускиот синолог Мари-Jeanан-Леон, Маркиз д’Херви де Сент Дени, анонимно ги објавил Les Rêves et Les Moyens de Les Diriger; Набationsудувања Пратики („Соништата и начините на нивно насочување; практични набудувања“), во кои тој ги опишува сопствените искуства на свесно сонување и предлага дека е можно секој да научи свесно да сонува.[14][15]

Фредерик ван Еден и Маркиз д’Херви де Сент Дени, пионери на свесното сонување.

XX век[уреди | уреди извор]

Во 1913 година, холандскиот психијатар и писател Фредерик ван Еден (1860–1932) го измислил терминот „свесен сон“ во статијата под наслов „Студија за соништата“.[8][14][16]

Некои претпоставуваат дека овој израз е погрешна именка затоа што Ван Еден се однесувал на појава поконкретна од свесниот сон.[17] Ван Еден имал за цел терминот свесен да означува „увид“, како во фразата свесен интервал што се применува на некој при привремена ремисија од психоза, наместо како упатување на перцептивниот квалитет на искуството, што може или не е јасно и живописно.[18]

Како до свесен сон[уреди | уреди извор]

Сигурно се прашувате: „Како да имам свесен сон?“ Има многу методи, а ние ќе ви објасниме само еден.

Свесен сон предизвикан од будење (Wake Induced Lucid Dreming — WILD)[уреди | уреди извор]

Овој метод е најмоќен и најуспешен од сите, бидејќи влегувате непосредно во сонот преку реалноста, без губење на свеста. Не е за почетници, но ако го совладате можете кога било во ноќта да имате свесни соништа. Се верува преку овој метод имате најживописни соништа. Прво мора да напоменеме дека може да го користите методот веднаш по легнување или пак да се разбудите за време на ноќта. Го препорачуваме вториот избор, зашто тогаш влегувате во РЕМ-фазата (брзо движење на очите; фаза кога сонуваме најживописни соништа; англ. Rapid Eye Movement — REM). Со овој метод може да влезете во парализа при спиење. Иако е безбедно, сепак направете на ваш сопствен ризик.[19]

  1. Пред да започнете, треба да бидете спокојни и опуштени. Целта до свесни соништа со методот е МЕДИТАЦИЈАТА. Затоа убаво би било малку да медитирате пред легнување.
  2. Наместето го алармот да ѕвони за 5-6 часа. Пример ако обично легнувате во 23:00 ч., наместете го алармот за во 5:00 часот наутро. Ова е време, исто така, конечно да ја проверите вашата соба и да се осигурате дека светлата се исклучени. Направете ја собата темна, не треба да имате толку светлина. Потоа легнете и спијте.
  3. Кога ќе се разбудите на пример во 5:00 ч., опуштете се. Во креветот, обидете се да ги потиснете мислите што ги имате, грижи или сеќавања, Не општете со нив или размислувајте за нив, само набљудувајте ги мислите и оставете ги да се оддалечат.
  4. Сега сосредоточете се на вашите мускули. Почувствувајте ја напнатоста и оставете ја да замине. Опуштете го секој дел од вашето тело, направете го тоа по делови и движете се по целото тело, така што секој мускул е опуштен, започнете од нозете, па нагоре преку нозете, грбот, градите, рацете, вратот и лицето. Постои голема напнатост во вилицата и лицето, што обично е незабележано, но таа е таму. Сосредоточете се на лицето и вилицата повеќе од остатокот од телото и ослободете се од напнатоста. Треба да бидете целосно опуштени и млитави, потпомогнати само од вашиот душек. Важно е да знаете дека не смеете да мрдате и очите треба да ви се затворени.
  5. Кога вашите мускули се опуштени, можете да се сосредоточите на дишењето, да почувствувате како здивот влегува во устата и излегува низ носот или на кој начин е најудобен, но проверете дали дишете длабоко и на начин што не ве прави непријатно. Сепак, ако сте медитирале претходно, овој дел ќе ви биде лесен.
  6. Сега доаѓа интересното. По извесно време, на пример десет минути, околу очните капаци ќе ви се појават разни облици, бои и фигури. Овој дел се нарекува хипнагогија (англ. hypnаgogia). Тие ќе се движат насекаде. Тука треба да не се сосредоточите многу на нив. Едноставно оставете ги да дојдат, па да си отидат. Не набљудувајте ги многу. Ако ова го видите, значи блиску сте до свесен сон.
  7. Создајте го сонот. На пример претставете како сте на мирна плажа. Брановите благо удираат по песокот. Птиците пејат галежно и небото е ведро. Длабоко сосредоточете како да сте веќе во сонот. Почувствувајте како гледате наоколу, како ви е топло, како одите до водата и ги чувствувате ладните бранови на стапалата. После тоа веднаш ќе влезете во замислениот сон и ќе можете да правите што сакате. За секој случај, направете проверка на реалноста. Со показалецот пробајте да ја допрете дланката на другата рака. Ако прстот ви помине низ дланката, сонувате! Честитки! Важно: Не се возбудувајте премногу бидејќи може да се разбудите. Сигурен трик за подолг и постабилен свесен сон е да се свртите во круг неколкупати.

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. ↑ Kahan T.; LaBerge S. (1994). „Lucid dreaming as metacognition:implications for cognitive science“. Consciousness and Cognition. 3 (2): 246–64. doi:10.1006/ccog.1994.1014. S2CID 54332622.
  2. ↑ Adrienne Mayor (2005). Fossil Legends Of The First Americans. Princeton University Press. стр. 402. ISBN 978-0-691-11345-6. Посетено на 29 April 2013. The term "lucid dreaming" to describe the technique of controlling dreams and following them to a desired conclusion was coined by the 19th-century Dutch psychiatrist Frederik van Eeden.
  3. ↑ Lewis Spence; Nandor Fodor (1985). Encyclopedia of occultism & parapsychology. 2. Gale Research Co. стр. 617. ISBN 978-0-8103-0196-2. Посетено на 29 April 2013. Dr. Van Eeden was an author and physician who sat with the English medium Mrs. R. Thompson and was also ... 431) in which he used the term "lucid dream" to indicate those conditions in which the dreamer is aware that they are dreaming.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Eeden, Frederik. „A Study of Dreams“. lucidity.com. Архивирано од изворникот на 2019-10-08. Посетено на 2018-04-23.
  5. ↑ LaBerge, Stephen. „Lucid Dreaming: Psychophysiological Studies of Consciousness during REM Sleep“. Архивирано од изворникот на 2021-01-19. Посетено на 2021-01-26.
  6. ↑ Brown, Neil. „What is Lucid Dreaming“. Архивирано од изворникот на 2020-12-18. Посетено на 2021-01-26.
  7. ↑ Tse-fu Kuan (2008), Mindfulness in Early Buddhism: New Approaches through Psychology and Textual Analysis of Pali, Chinese and Sanskrit Sources (Routledge Critical Studies in Buddhism)
  8. ↑ 8,0 8,1 Andreas Mavromatis (1987). Hypnogogia: The Unique State of Consciousness Between Wakefullness and Sleep. Routledge, Chapman & Hall, Incorporated. стр. 96. ISBN 978-0-7102-0282-6. Посетено на 29 April 2013. The lucid dream, a term coined by van Eeden himself, had already been noted by Aristotle who wrote that 'often when...
  9. ↑ Véronique Boudon-Meillot. Galien de Pergame. Un médecin grec à Rome. Les Belles Lettres, 2012.
  10. ↑ Hurd, Ryan (October 8, 2009). „Lucid Dreaming and Christianity: Entering the Light“. Dream Studies Portal. Посетено на Mar 12, 2018.
  11. ↑ „Letter from St. Augustine of Hippo“. Newadvent.org. Посетено на 2009-06-20.
  12. ↑ Religio Medici, part 2:11. Text available at http://penelope.uchicago.edu/relmed/relmed.html
  13. ↑ „Tuesday 15 August 1665“. The Diary of Samuel Pepys.
  14. ↑ 14,0 14,1 Bulkeley, Kelly (1999). Visions of the night: dreams, religion, and psychology. SUNY Press. стр. 157. ISBN 978-0-7914-9798-2. Посетено на 29 April 2013. The person most widely credited with coining the term "lucid dream" is Frederick Van Eeden, a Dutch psychiatrist who from 1898 to 1912 gathered reports of lucid dreams and performed experiments on his own abilities to have lucid dreams ...
  15. ↑ D'Hervey de Saint-Denys, Les Rêves et Les Moyens de Les Diriger; Observations Pratiques, Paris/Amyot. archived at: https://archive.org/details/lesrvesetlesmoye00herv
  16. ↑ Frederik van Eeden (1913). „A study of Dreams“. Proceedings of the Society for Psychical Research. 26. Архивирано од изворникот на 2019-10-08. Посетено на 2021-01-26.
  17. ↑ Blackmore, Susan (1991). „Lucid Dreaming: Awake in Your Sleep?“. Skeptical Inquirer. 15: 362–70.
  18. ↑ „Lucid Dreaming Frequently Asked Questions Answered by Lucidity Institute“. lucidity.com. Архивирано од изворникот на 2019-09-10. Посетено на 2021-01-26.
  19. ↑ „WILD or Wake-Induced Lucid Dream“. www.corrosion-doctors.org. Посетено на 2021-01-26.

Понатамошно читање[уреди | уреди извор]

Wikibooks
Wikibooks
Англиските Викикниги нудат повеќе материјал на тема:
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Свесен_сон&oldid=5183130“