Зашле
| Зашле | |
Поглед на селото Зашле | |
  Зашле Местоположба на Зашле во Македонија
Зашле на карта
| |
| Координати 41°22′20″N 21°08′35″E / 41.37222° СГШ; 21.14306° ИГД | |
| Регион |  Пелагониски
|
| Општина |  Демир Хисар
|
| Област | Железник |
| Население | 12 жит. (поп. 2021)[1]
|
| Пошт. бр. | 7244 |
| Повик. бр. | 047 |
| Шифра на КО | 10017 |
| Надм. вис. | 1233 м |
| Слава | Илинден Ѓурѓовден[2] |
|
Зашле на општинската карта  Атарот на Зашле во рамките на општината | |
 Зашле на Ризницата
| |
Зашле — село во Општина Демир Хисар, во областа Железник, во околината на градот Демир Хисар.
Географија и местоположба[уреди | уреди извор]
Зашле се наоѓа во југозападниот дел на Македонија, сместено на 28 километри од општинското средиште, градот Демир Хисар. Селото е планинско, сместено на надморска височина од 1.220 метри.[3]
Селото Зашле се наоѓа на крајниот североисточен дел на Општина Демир Хисар, чиј атар се допира со подрачјето на општините Крушево и Кичево. Атарот е релативно голем и зафаќа простор од 19,1 км2. На него најголема површина заземаат пасиштата од 1.242,6 хектари, на шумите отпаѓаат 515,4 хектари, а на обработливото земјиште 140 хектари.[3]
Селото се граничи со селата Брезово и Кочиште (обете во Општина Демир Хисар), селата Долно Дивјаци, Горно Дивјаци, Пуста Река (сите во Општина Крушево) и селото Цер (сместено во Општина Кичево).
Во селото има две прекрасни природни чешми за вода кои секогаш се со исти капацитет на истечност.
Од 1996 година патот е целосно асфалтиран[4], има водоводна мрежа низ целото село и телефонска говорница на сретсело до старото основно училиште и селската продавница, кои за жал сега се напуштени.
Историја[уреди | уреди извор]
Во XIX век, селото Зашле било дел од Битолската каза, во Крушевската нахија на Отоманското Царство.
Само 1 жител на оваа населба е заведен како жртва во Втората светска војна.[5]
Стопанство[уреди | уреди извор]
Во минатото, населението се занимавало со производство на вар, која била продавана во градовите Прилеп, Крушево и Кичево. Воедно, главна стопанска гранка била и сточарството, кое денес е сведено на само едно стадо овци од 150 грла и 30-40 кози.[4]
Селото има мешовита земјоделска функција. Поради планинската клима и недопрената природа, во поново време особено е развиено пчеларството.
Население[уреди | уреди извор]
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
Според податоците на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) од 1900 година, во селото Зашле имало 280 жители, сите Македонци христијани.[6] По податоците на секретарот на Бугарската егзархија, Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во Зашле имало 320 жители.[7]
На Етнографската карта на Битолскиот Вилает од 1901 г. Зашле се води како чисто македонско село во Битолската каза на Битолскиот санџак со 63 куќи.[8]
Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 350 Македонци.[9]
Според пописот од 2002 година, во селото живееле 42 жители, сите Македонци.[10]
Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 12 жители, сите Македонци.
Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:
| Година | 1900 | 1905 | 1948 | 1953 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 1994 | 2002 | 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Население | 280 | 320 | 414 | 453 | 402 | 201 | 103 | 52 | 48 | 42 | 12 |
- Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.[11]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.[12]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.[13]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.[14]
Родови[уреди | уреди извор]
Зашле е македонско село.
Според истражувањата на Бранислав Русиќ во 1951 година родови во селото:[15]
- Староседелци: Шулевци (6 к.) и Карадаг (1 к.).
- Доселеници со непознато потекло: Раменовци или Илијовци или Рибаровци (24 к.), Пејовци (23 к.), Богдановци (14 к.) и Малци (11 к.). За Пејовци се мисли дека потекнуваат од предок Ром (Ѓуптин), а за Малци дека потекнуваат од предок Влав.
- Доселеници со познато потекло: Спасеновци (1 к.), доселени се од селото Велмевци и Аризовци (5 к.), доселени се од некое село во мијачкиот крај.
Општествени установи[уреди | уреди извор]
- Поранешно основно училиште
Самоуправа и политика[уреди | уреди извор]
Селото влегува во рамките на проширената Општина Демир Хисар, на која ѝ била додадена поранешната Општина Сопотница по новата територијална поделба на Македонија во 2004 година. Во периодот од 1996-2004 година, селото припаѓало на некогашната Општина Сопотница.
Во периодот од 1955 до 1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата општина Демир Хисар.
Во периодот 1952-1955, селото било во рамките на тогашната Општина Долно Дивјаци, во која покрај селото Зашле, се наоѓале и селата Арилево, Горно Дивјаци, Долно Дивјаци, Кочишта и Пуста Река. Во периодот 1950-1952, селото се наоѓало во некогашната Општина Растојца, во која влегувале селата Зашле, Кочишта, Ново Село, Растојца, Радово и Ракитница.
Избирачко место[уреди | уреди извор]
Во селото постои избирачкото место бр. 650 според Државната изборна комисија, сместени во просториите на основното училиште.[16]
На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 15 гласачи.[17]
Културни и природни знаменитости[уреди | уреди извор]
- Археолошки наоѓалишта[18]
- Јачмиште — населба и топилница од доцноантичко време;
- Дабовја — населба и топилница од доцноантичко време;
- Караиче — населба и топилница од доцноантичко време;
- Куќиште — населба и топилница од доцноантичко време;
- Кале — населба од средниот век;
- На Куќишта — некропола од доцноантичко време;
- Старо Кочиште — населба од средниот век.
- Цркви[19]
- Црква „Св. Илија“ — главна селска црква;
- Црква „Св. Ѓорѓи“ — манастирска црква.
- Манастири
- Споменици
- Споменик од НОБ
Редовни настани[уреди | уреди извор]
- Илинденски денови
Личности[уреди | уреди извор]
- Костадин Поповски (1920-1994) — универзитетски професор и продекан на Економскиот факултет, носител на партизанска споменица од 1941 година
- Цвета Грозданова Кузманова — македонска револуционерка од ВМОРО.[20]
- Стојан Трајков Лозаноски — македонски револуционер од ВМОРО.[20]
- Грујо Илија Ангелески — македонски револуционер од ВМОРО.[21]
- Ленка Велевска — македонска револуционерка од ВМОРО.[21]
- Никола Симоновски — македонски револуционер од ВМОРО.[22]
- Цвета Мицева Спасеновска — македонска револуционерка од ВМОРО.[22]
- Танаил Ангелов Станојоски — македонски револуционер од ВМОРО.[22]
- Јон Петков Станојоски — македонски револуционер од ВМОРО.[22]
- Божин Стојанов — македонски револуционер од ВМОРО.[22]
- Петре Јошев Ристески — македонски револуционер од ВМОРО.[23]
- Мијајле Насев Ристески — македонски револуционер од ВМОРО.[23]
- Степан Стојанов Фиданоски — македонски револуционер од ВМОРО.[24]
- Ванчо Ристов Фиданоски — македонски револуционер од ВМОРО.[24]
- Ѓоргија Јанкулески — македонски револуционер од ВМОРО.
- Неделко Трајчев Јосифоски — македонски револуционер од ВМОРО.[25]
- Вецко Видановски — македонски партизан
Иселеништво[уреди | уреди извор]
До 1951 година од селото имало иселеници во САД (1 семејство), Србија (11 семејства, во Јабука, Белград, Стари Бечај, Рума и во Крагуевац), Романија (4 семејства), Крушево (4 семејства) и во Бугарија (2 семејства). По иселувањето на муслиманите од селото Кочиште неколку семејства од Зашле се населиле во тоа село.[15]
После 1960 година голем број од населението е иселено во Скопје, Демир Хисар, Битола, прекуокеанските земји (САД, Канада, Австралија) и низ Европа.[26]
Галерија[уреди | уреди извор]
-
Кошници со пчели во селскиот атар -
Старото училиште со споменикот од НОБ -
Поглед на едно од маалата во селото -
Пристапниот пат во селото -
Селската чешма -
Поглед на селото -
Едно од маалата во селото -
Дел од селото -
Споменикот на НОБ на сретсело -
Дел од селото -
Поглед на училиштето со дел од селото
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
- ↑ Димитров, Никола В. (2017). Географија на населби: општина Демир Хисар (PDF). Битола. стр. 102. ISBN 978-608-65616-4-2.
- ↑ 3,0 3,1 Панов, Митко (1998). Енциклопедија на селата во Република Македонија (PDF). Скопје: Патрија. стр. 129. Посетено на 16 ноември 2016.
- ↑ 4,0 4,1 Казиовска, Соња (7 август 2015). „Во Зашле 20 години немало ниту свадба ниту заплакало новороденче“. Дневник. Скопје: МПМ Македонија. Посетено на 19 ноември 2016.[мртва врска]
- ↑ „Попис на жртвите од војната 1941-1945, СР Македонија“ (PDF).
- ↑ Васил К’нчов. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900, стр. 239.
- ↑ D.M.Brancoff. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, р.172-173.
- ↑ Михајловски, Роберт, уред. (2017). Етнографска карта на Битолскиот вилает (PDF). Каламус. стр. 14.
- ↑ „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.
- ↑ „Попис на Македонија“ (PDF). Завод за статистика на Македонија. 2002. Посетено на 18 ноември 2016.
- ↑ К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900
- ↑ Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.
- ↑ „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.
- ↑ „Вкупно резидентно население на Република Северна Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021“. Државен завод за статистика.
- ↑ 15,0 15,1 Русиќ, Бранислав. фондот „Бранислав Русиќ“. Архивски фонд на МАНУ, к-5, АЕ 97.
- ↑ „Описи на ИМ“. Архивирано од изворникот на 2023-08-17. Посетено на 3 ноември 2019.
- ↑ „Претседателски избори 2019“. Архивирано од изворникот на 2019-12-29. Посетено на 3 ноември 2019.
- ↑ Коцо, Димче (1996). „Археолошка карта на Република Македонија“. Скопје: МАНУ. ISBN 9789989101069
- ↑ Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски (2011). Валентина Божиновска (уред.). Карта на верски објекти во Македонија. Менора - Скопје: Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи. ISBN 978-608-65143-2-7.
- ↑ 20,0 20,1 Јасмина Дамјановска; Ленина Жила; Филип Петровски (2016). Илинденски сведоштва том II, дел II. Скопје: Државен архив на Република Македонија.
- ↑ 21,0 21,1 Јасмина Дамјановска; Ленина Жила; Филип Петровски (2016). Илинденски сведоштва том I, дел I. Скопје: Државен архив на Република Македонија.
- ↑ 22,0 22,1 22,2 22,3 22,4 Јасмина Дамјановска; Ленина Жила; Филип Петровски (2017). Илинденски сведоштва том IV, дел I. Скопје: Државен архив на Република Македонија.
- ↑ 23,0 23,1 Јасмина Дамјановска; Ленина Жила; Филип Петровски (2017). Илинденски сведоштва том III, дел II. Скопје: Државен архив на Република Македонија.
- ↑ 24,0 24,1 Јасмина Дамјановска; Ленина Жила; Филип Петровски (2017). Илинденски сведоштва том IV, дел II. Скопје: Државен архив на Република Македонија.
- ↑ . Јасмина Дамјановска; Ленина Жила; Филип Петровски (2016). Илинденски сведоштва. том II, дел I. Државен архив на Република Македонија. Отсутно или празно
|title=(help)CS1-одржување: друго (link) - ↑ Bojchevski, Design by Angela Hristovska, Developed by Dijana Manchevska and Jovan. „Мој Роден Крај“. www.mojrodenkraj.com.mk. Архивирано од изворникот на 2018-08-17. Посетено на 2021-07-17.
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
| |||||||||||||||||||||
_1941.jpg){kind=link}