Жегљане

**Жегљане**
	Жегљане
	Старото основно учичилиште во селото;
	Жегљане Местоположба на Жегљане во Македонија Жегљане на карта
	Координати 42°15′44″N 21°54′38″E / 42.26222° СГШ; 21.91056° ИГД
Регион	Североисточен
Општина	Старо Нагоричане
Област	Козјачија
Население	48 жит.; (поп. 2021)
Пошт. бр.	1302
Повик. бр.	031
Шифра на КО	17036
Надм. вис.	540-680 м
	Жегљане на општинската карта ; Атарот на Жегљане во рамките на општината
	Жегљане на Ризницата

Жегљане — село во Општина Старо Нагоричане, во областа Козјачија, во околината на градот Куманово.

Географија и местоположба[уреди | уреди извор]

Населбата се наоѓа во областа Козјачија, во северниот дел на територијата на Општина Старо Нагоричане, од левата страна на реката Пчиња. Селото е раштркано и има ридски карактер, чии маала се издигаат на надморска височина од 540 до 680 метри.^[2] Од самиот град Куманово е оддалечено 30 километри.^[2]

Атарот зафаќа површина од 10 км². На него обработливото земјиште зазема површина од 464,5 хектари, на пасиштата отпаѓаат 327,3 хектари, а на шумите 185,3 хектари.^[2]

Села со кои се граничи Жегљане се: Степанце, Малотино и Кокино.^[3]

Жегљане е село од разбиен тип. Во секое маало живеат жители од еден род, поради што маалата се наречени по имињата на родовите.^[3]

Историја[уреди | уреди извор]

За времето кога е основано денешното село нема официјални историски извори. Меѓутоа, може да се заклучи дека се работи за старо село: има неколку родови за кои не се знае од каде потекнуваат; воедно, старата селска црква „Св. Ѓорѓи“ потекнува од 1867 година.^[3]

Во XIX век, Жегљане било христијанско село во рамките на Кумановската каза на Отоманското Царство.

На 10 октомври 1944 година во ова село е создадена Кумановската (македонска) дивизија, во чиј состав влегоа Шеснаесеттата, Седумнаесеттата и Осумнаесеттата македонска НО бригада.^[4]

Стопанство[уреди | уреди извор]

Селото има полјоделско-сточарска функција.^[2]

Население[уреди | уреди извор]

Население во минатото

Година	Нас.	±%
1948	286	—
1953	339	+18.5%
1961	328	−3.2%
1971	289	−11.9%
1981	210	−27.3%

Година	Нас.	±%
1991	128	−39.0%
1994	112	−12.5%
2002	86	−23.2%
2021	48	−44.2%

Според податоците на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) од 1900 година, во селото Жегљане имало 315 жители.^[5] По податоците на секретарот на Бугарската егзархија, Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во Жегљане имало 386 жители.^[6]

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 350 Македонци.^[7]

Во 1961 година селото броело 328 жители, додека во 1994 година бројот се намалил на 112 жители, од кои 102 Македонци и 10 Срби.^[2]

Според пописот од 2002 година, во селото Жегљане имало 86 жители, сите Македонци.^[8]

Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 48 жители, од кои 45 Македонци и 3 лица без податоци.^[9]

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година	1900	1905	1948	1953	1961	1971	1981	1991	1994	2002	2021
Население	315	386	286	339	328	289	210	128	112	86	48

Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.^[10]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.^[11]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[12]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[13]

Родови[уреди | уреди извор]

Во Жегљане постојат стари и доселени родови:^[3]

Стари родови се: Рубејци (6 к.) и Станковци (2 к.), потекнуваат од ист предок и слават Свети Никола; Мартиновци (5 к.), Кљунчинци (3 к.) и Коларци (2 к.), потекнуваат од ист предок и слават Свети Архангел; Пуринци (5 к.), слават Свети Архангел, сместени кон селото Степанце; Поповци (2 к.), слават Свети Архангел, род од кој потекнувале селските свештеници; Биволарци (1 к.) и Ковијанци (1 к.), слават Свети Архангел.
Доселени родови се: Рогожарци (8 к.), слават Петковден, дојдени од негде; Малисорци (4 к.), слават Свети Архангел, дојдени од Малесија; Рамаданци (3 к.), слават Света Сава, доделени од негде; Козјачани (3 к.), слават Свети Архангел.

Општествени установи[уреди | уреди извор]

Поранешно основно училиште

Самоуправа и политика[уреди | уреди извор]

Селото влегува во рамките на Општина Старо Нагоричане, една од малкуте општини кои не биле изменети со новата територијална поделба на Македонија во 2004 година. Во периодот од 1996-2004 година, селото било во рамките на некогашната Општина Старо Нагоричане.

Во периодот 1950-1952, селото било седиште на некогашната општина Жегљане, во која влегувале селата Жегљане, Карловце, Кокино, Коинце и Степанце.

Во периодот 1952-1955, селото било исто така седиште на тогашната општина Жегљане, во која покрај селото Жегљане се наоѓале и селата Враготурце, Врачевце, Драгоманце, Карловце, Коинце, Кокино, Малотино, М’гленце, Пелинце, Пузајка и Степанце.

Во периодот 1955-1965, селото се наоѓало во некогашната општина Старо Нагоричане.

Во периодот 1965-1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата Општина Куманово.

Културни и природни знаменитости[уреди | уреди извор]

Цркви^[14]

Црква „Св. Ѓорѓи“ — главна селска црква, сместена во главниот дел на селото

Споменици

Споменик од НОБ за создавањето на партизанската бригада

Редовни настани[уреди | уреди извор]

Велигден — народен собир
Преображение — народен собир
26 февруари — чествување на датумот на основање на 3. Македонска партизанска бригада во селото

Иселеништво[уреди | уреди извор]

Жителите на Жегљане најмногу се иселувале во периодот помеѓу двете светски војни и во периодот по Втората светска војна. Најмногу иселеници има во Куманово (околу 30 к.) и по некои низински кумановски села. Две семејства се преселиле во Шабац и Глогањ во Србија.^[3]