Градина на мачењето

Од Википедија — слободната енциклопедија
Огист Роден, Le Jardin des supplices, Ambroise Vollard, 1902

Градина на мачењето (француски: Le Jardin des suppplices) е роман на францускиот писател Октав Мирбо, објавена во текот на Драјфусовата афера, во 1899 година.

Содржина[уреди | уреди извор]

Романот е поделен на два, речиси независни, дела. Притоа, првиот дел дава слика на француското општество во 19 век. Франција е прикажана како земја на изопачена религија, корумпирана влада и лажна наука. Вториот дел на романот опишува само еден ден поминат во замислена кинеска градина и содржи долги описи на цвеќиња, како и сцени на мачење и убивање на луѓето.[1]

Една вечер, група пријатели се собираат во домот на еден славен писател. По вечерата, тие почнуваат разговор за убиството при што повеќето од нив ја застапуваат тезата дека убиството е длабоко вкоренето во човековата природа, дека тоа е еден од вродените нагони и дека општествените институции (образованието, законите, религијата, итн.) само го засилуваат стремежот кон убивање. Во прилог кон расправата, еден млад човек ја раскажува својата необична случка, кога за време на патувањето со воз, без никаква причина, добил нагон да го задави сопатникот. По него, во дискусијата се вклучува еден човек со потиштен израз на лицето, кој на присутните почнува да им го чита својот запис со наслов „Градина на мачењето“.[2]

Дејството се случува дванаесет години претходно и во записот е опишан неговиот престој на Далечниот Исток, откако претходно не успеал да победи на изборите во еден регион во Франција. Тој потекнувал од селско семејство од ниската средна класа, а од таткото-трговец научил дека измамата претставува основа на општествениот живот. За време на престојот во колеџот се запознал со Ежен Мортен, кој подоцна станал министер. По смртта на татко му, тој се преселил во Париз и таму му станал соработник на Мортен, помагајќи му во неговата политичка кариера, исполнета со злоба, нечисти игри, лични сплетки и манимулации со новинарите и со синдикатите. И покрај соработката, Мортен и тој се мразеле, но заедничката заплетканост во незаконските дејства ги принудувала да се држат еден до друг. Еднаш, за време на приемот организиран во домот на угледната госпоѓа Г. министерот Мортен, со намера да се ослободи од својот опасен соработник, му предложил да замине на научна експедиција во Цејлон. Тој ја прифатил понудата и тргнал на пат со брод, каде ја запознал богатата Англичанка, госпоѓицата Клара и тие се вљубиле еден во друг. Поради тоа, тој не останал во Цејлон, туку отпатувал со Клара во Кина.[3]

Потоа, текот на раскажувањето се прекинува и романот продолжува со описот на денот кога, по двегодишно патување, тој повторно се вратил во Кина, каде Клара му соопштила дека во најстрашни маки умрела Ени, убавата девојка која живеела со нив. Потоа, Клара го поканила да одат во затворот, каде ги хранеле затворениците со расипано месо. Во средишниот дел на затворот се наоѓала Градината на мачењето - прекрасна градина со најразновидни дрвја, грмушки, цвеќиња и други растенија коишто кај Клара буделе сексуални алузии. Истовремено, градината била исполнета со ужасни сцени на измачување на затворениците кои кај Клара предизвикувале занос. По завршувањето на прошетката низ градината, таа била целосно исцрпена и побарала да ја однесат во бордел крај реката, каде доживеала тешка телесна и душевна криза.[4]

Осврт кон романот[уреди | уреди извор]

Делото „Градина на мачењето“ е објавено во последната година на 19 век и тоа претставува еден од најесктремните романи во тој период. Многумина, романот го толкуваат како ехо на делата на Маркиз де Сад, но тој претставува продолжение на една поширока традиција во француската книжевност чии главни претставници се Бодлер и Лотреамон. Притоа, главната новина што Мирбо ја внесува во неговото дело се цинизмот и отпорот кон малограѓнската стварност. Во романот, Мирбо прикажува свет во кој не постојат морални разлики, туку постојат само суровоста, моќта, доминацијата, страста, ропството, болеста и убавината. Галвните ликови во книгата се водени од максимата дека „ништо не е лошо во светот, а животот нема никаква вредност“. „Градина на мачењето“ е роман за човечките нагони, за нагонот за убивање, за крајните граници на човековата бесчувствителност и суровост. Мирбо ги истражува најмрачните уништувачки сили во човекот и љубовното задоволство во кое се мешаат измачувањето и страдањето. Во маѓепсаниот круг што го создаваат ликовите, се губат границите меѓу задоволството и болката, меѓу љубовта и уништувањето, меѓу разумот и болното продирање на мрачните човечки нагони. Како исклучително тешка и остра критика на општеството и на човечките нагони, овој роман претставува бисер на француската книжевност од крајот на 19 и почетокот на XX век.[5]

Изданија на македонски јазик[уреди | уреди извор]

На македонски јазик, книгата е објавена во 2009 година, во издание на „Темплум“, како 74. книга во рамките на едицијата „Магма“. Преводот од француски јазик го направил Стефан Симоновски. Книгата е отпечатена во мал формат (17 сантиметри), во мек повез и има 254 страници. Таа е каталогизирана во Националната и универзитетска библиотека „Св. Климент Охридски“ - Скопје и ја носи меѓународната ознака ISBN 978-9989-189-55-5. Графичкото уредување и дизајн е дело на фирмата „Точка“.[6]

Надворешни врски[уреди | уреди извор]

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. „Белешка за авторот“, во: Октав Мирбо, Градина на мачењето, Скопје: Темплум, 2009, стр. 252-253.
  2. Октав Мирбо, Градина на мачењето. Скопје: Темплум, 2009, стр. 7-28.
  3. Октав Мирбо, Градина на мачењето. Скопје: Темплум, 2009, стр. 29-114.
  4. Октав Мирбо, Градина на мачењето. Скопје: Темплум, 2009, стр. 115-250.
  5. „Белешка за авторот“, во: Октав Мирбо, Градина на мачењето, Скопје: Темплум, 2009, стр. 251-254.
  6. Октав Мирбо, Градина на мачењето, Скопје: Темплум, 2009.