Горно Гратче

Координати: 41°58′20″N 22°25′20″E / 41.97222° СГШ; 22.42222° ИГД / 41.97222; 22.42222
Од Википедија — слободната енциклопедија
(Пренасочено од Горно Градче)
Горно Гратче

Маалото Мирновци

Горно Гратче во рамките на Македонија
Горно Гратче
Местоположба на Горно Гратче во Македонија
Горно Гратче на карта

Карта

Координати 41°58′20″N 22°25′20″E / 41.97222° СГШ; 22.42222° ИГД / 41.97222; 22.42222
Регион  Источен
Општина  Кочани
Област Осоговија
Население 0 жит.
(поп. 2021)[1]

Пошт. бр. 2300
Повик. бр. 033
Шифра на КО 13009
Надм. вис. 900 м
Горно Гратче на општинската карта

Атарот на Горно Гратче во рамките на општината
Горно Гратче на Ризницата

Горно Гратче или Горно Градче — село во Општина Кочани, во областа Осоговија, во околината на градот Кочани.

Потекло на името[уреди | уреди извор]

Името на селото потекнува од местоположбата на селото во однос на соседното село Долно Гратче, кое во минатото било нарекувано само „Гратче“.[2]

Географија и местоположба[уреди | уреди извор]

Горно Гратче се наоѓа на ридест простор, северно од градот Кочани и над Кочанското Езеро. Селото е планинско и се простира на надморска височина од 900 м.[3] Нерамното земјиште околу селото е зафатено со ерозивни процеси и затоа е доста каменесто.[2] Селскиот атар зафаќа површина од 5,4 км2. Од Кочани е оддалечено 9 км.[3]

Месностите во селскиот атар се познати како: Милчовица, Тутулковица, Ковачка Рудина, Мирновец, Грамади, Црква, Грчки Дол, Грамадски Дол и Чукарки. Месноста Грчки Дол се наоѓа покрај возвишениот Градиште коешто му припаѓа на Долно Гратче. Селото е од разбиен тип, а некои од маалата се: Борово Врдо, Ржавец, Чукар Грамади, Вировчани, Анжијци, Буковци, Мирновци, Митковци, Плочари и Пупуновци. Од нив, Митковци е најиздвоено маало. Селото се снабдувало со вода за пиење од кладенци во доловите, а најпознатиот извор се нарекува Баба Великина Чешма.[2]

Историја[уреди | уреди извор]

Денешеното село не е многу стара населба и е основано во првата половина на XIX век. Него го основале три домаќинства од соседното и пониско село Долно Гратче. На местото на селото претходно имало сточарски колиби. Основачите на селото биле предци на денешните родови: Вировчани, Буковчани и Мирновчани. Со нивна поделба настанале и другите селски родови.

Во Првата балканска војна, 2 лица од Гратче (Горно и Долно) биле доброволци во Македонско-одринските доброволни чети.[4]

Стопанство[уреди | уреди извор]

Селото е едно од најсиромашните во областа.[2] Тоа нема некоја развиена земјоделска функција. Во рамките на неговиот атар, пасиштата зафаќаат површина од 198,8 ха, на шумите отпаѓаат 180,9 ха, а на обработливото земјиште 77,6 ха.[3]

Население[уреди | уреди извор]

Население во минатото
ГодинаНас.±%
1948189—    
1953213+12.7%
1961191−10.3%
197183−56.5%
198131−62.7%
ГодинаНас.±%
199120−35.5%
199415−25.0%
200213−13.3%
20210−100.0%

Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија, Етнографија и статистика“) од 1900 година, во Гратче (Долно и Горно живееле 175 жители, сите Македонци.[5]

Според скопскиот митрополит Фирмилијан, во 1902 година во Гратче имало 26 куќи во подаништво на Цариградската патријаршија.[6]

По податоци на егзархискиот секретар Димитар Мишев, („La Macédoine et sa Population Chrétienne“), во 1905 година во Горно и Долно Гратче имало 216 жители Македонци.[7]

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 100 Македонци.[8]

Според пописот од 2002 година, во селото Горно Гратче живеат 13 жители, сите Македонци.[9]

Според последниот попис од 2021 година, во селото немало жители.

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година 1900 1905 1948 1953 1961 1971 1981 1991 1994 2002 2021
Население 175 / 189 213 191 83 31 20 15 13 0
Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.[10]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.[11]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.[12]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.[13]

Родови[уреди | уреди извор]

Горно Гратче е македонско село.

Според истражувањата од 1960 година, родови во селото се:

  • Доселеници: Вировчани (8 к.), Буковчани (5 к.) и Мирновчани (4 к.) кои се доселени од селото Долно Гратче; Боровчани (6 к.), Ржавчани (4 к.), Митковци (3 к.), Анџије (3 к.), Чукарчани (3 к.) и Грамадчани (2 к.) кои се гранки од претходните родови.[2]

Иселеништво[уреди | уреди извор]

Од селото има исленеиштво во Кочани.[2]

Самоуправа и политика[уреди | уреди извор]

Селото влегува во рамките на Општина Кочани од 1955 година.

Во периодот 1952-1955, селото било дел од Општина Полаки.

Во периодот 1950-1952, селото било дел од Општина Долно Гратче.

Во XIX век, Горно Гратче било дел од Кочанската каза на Отоманското Царство.

Избирачко место[уреди | уреди извор]

Селото е опфатено во избирачкото место бр. 849 според Државната изборна комисија, сместено во просториите на основното училиште „Раде Кратовче“ на градот Кочани.[14]

На парламентарните избори во 2020 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 563 гласачи.[15]

Култура и религија[уреди | уреди извор]

Селото нема селска слава, а починатите се погребувани на гробиштата на Долно Гратче.[2]

Културни знаменитости[уреди | уреди извор]

Археолошки наоѓалишта[2][16]

Галерија[уреди | уреди извор]

  • Мирновци
    Мирновци
  • Митковци
    Митковци
  • Пупуновци
    Пупуновци
  • Плочари
    Плочари
  • Анжијци
    Анжијци
  • Куќа во Анжијци
    Куќа во Анжијци
  • Буковци
    Буковци
  • Куќи во Буковци
    Куќи во Буковци

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. ↑ „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 Трифуноски, Јован (1970). Кочанска котлина — сеоска насеља и становништво. Скопје: Универзитетска печатница. стр. 66–67.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Панов, Митко (1998). Енциклопедија на селата во Република Македонија: географски, демографски, и аграрни обележја (PDF). Скопје: Патрија. стр. 76-77.
  4. ↑ „Македоно-одринското опълчение 1912-1913 г. Личен състав“, Главно управление на архивите, 2006, стр. 840.
  5. ↑ Кънчов, Васил. „Македония. Етнография и статистика“. София, 1900, стр. 227.
  6. ↑ Извештај од скопскиот митрополит за бројот на куќи, 1902, отсликано од Државниот архив на Република Македонија.
  7. ↑ Brancoff, D.M. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, pp. 132-133.
  8. ↑ „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.
  9. ↑ „Попис на Македонија“ (PDF). Завод за статистика на Македонија. 2002. Посетено на 26 март 2021.
  10. ↑ К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900
  11. ↑ Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.
  12. ↑ „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.
  13. ↑ „Вкупно резидентно население на Република Северна Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021“. Државен завод за статистика.
  14. ↑ „Описи на ИМ“ (PDF). Посетено на 26 март 2021.
  15. ↑ „Парламентарни избори 2020“. Архивирано од изворникот на 2020-07-15. Посетено на 1 април 2021.
  16. ↑ Коцо, Димче (1996). Археолошка карта на Република Македонија. II. Скопје: Македонска академија на науките и уметностите. ISBN 9989649286.

Надворешни врски[уреди | уреди извор]

Грбот на Општина Кочани
Грбот на Општина Кочани
Раселени
Историски
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Горно_Гратче&oldid=5182651“