Големо штипче
| Големо штипче (црновратен нуркач) | |
|---|---|
2.jpg)
| |
| Големо штипче, возрасна единка за време на парење | |
| |
| подвид Podiceps nigricollis californicus, возрасна единка, вон сезона на парење | |
| Научна класификација | |
| Царство: | Animalia |
| Колено: | Chordata |
| Класа: | Aves |
| Ред: | Podicipediformes |
| Семејство: | Podicipedidae |
| Род: | Podiceps |
| Вид: | Големо штипче |
| Научен назив | |
| Podiceps nigricollis Brehm, 1831 | |
| |
| Breeding Year-round Winter | |
Големото штипче (црновратниот нуркач лат: Podiceps nigricollis), познат во Северна Америка како ушест нуркач, е член на семејството нуркачи на водните птици. Може да се најде на сите континенти, освен во Австралија и на Антарктикот.
Таксономија[уреди | уреди извор]
Постојат три подвида:[2]
- P.n. nigricollis се наоѓа од западна Европа до западна Азија (презимува на југ и на запад), во централна и источна Азија и во источна Африка;
- P.n. gurneyi се наоѓа во јужниот дел на Африка;
- P.n. californicus се наоѓа од југозападна Канада низ западен САД. Презимува на југот од Гватемала.
Имињата „црновратен“ и „ушест“, за овој вид упатуваат на пердувите видливи кога птицата е во фаза на парење, во којашто има сосема црн врат и траги на златни пердуви на секоја страна од главата. Името „ушест нуркач" е во употреба речиси еден век пред името „црновратен нуркач“. Второто име е првпат употребено во 1912 година од страна на Ернст Хартерт, во обид да се утврди заедничкото име на видовите во согласност со нивните научни имиња.[3] Називот на родот на овие видови - Podiceps - доаѓа од два латински збора: podicis, што значи „анусот" и pes, што значи „стапало".[4] Ова упатува на допирната точка од нозете на птицата – па до крајниот дел на грбот од неговото тело. Специфичниот епитет nigricollis е латински збор за „црновратен": niger значи „црно“ и collis значи „врат“. Локалното име за овој нуркач во Македонија е: големо штипче.
Опис и опсег[уреди | уреди извор]
Големото штипче е долго од 28 до 34 сантиметри. Возрасната единка, во лето јасно се препознава по црната глава и врат и жолтите ушни реси. Во зима, овој мал нуркач е бел со оскудно дефинирана црна капа, која го разликува од словенскиот нуркач (Horned Grebe во Америка).
При додворување мажјакот прави весел повик до женката. Овој вид се размножува во вегетативни области на слатководни езера низ Европа, Азија, Африка, северните делови од Јужна Америка и на југозападниот и западниот дел на САД. Североамериканскиот подвид, P. n. californicus е познат како „ушест нуркач“. Овие птици се селат во зима, главно кон Тихоокеанското крајбрежје, каде што тие редовно се движат јужно кон Ел Салвадор; а може да заскитаат до Костарика.[5]
Нуркачот од подвидот Р. n. nigricollis,(големо штипче) од постудените региони, зиме, со многу други европски птици, се преселува во средоземната област. Изолираната јужноафриканската раса, Р. n. gurneyi не се сели. Таа e именувана од страна на јужноафриканскиот орнитолог и автор Остин Робертс во чест на англиските банкари и аматерски орнитолози Џон Хенри Gurney и Џон Хенри Gurney Џуниор .
-
Големо штипче вон сезона на парење. -
Сличниот, ушест нуркач вон сезона на парење, за споредба. -
Museum specimen
Поведение[уреди | уреди извор]
Големото штипче е одличен пливач и нуркач, го гони својот плен под вода, јаде најчесто риби, како и мали ракови, водни инсекти и ларви. Повеќе сака да избега од опасност со нуркање отколку со летање, иако лесно може да се издигне од водата. Како и сите нуркачи, така и големото штипче, се гнезди на работ од водата, додека неговите нозе се поставени назад и не може добро да оди. Вообичаено снесува 2 јајца, а гологлавите млади понекогаш се носени на грбот на возрасните.
Интересно е што големото штипче всушност, поголемиот дел од годината не лета (9-10 месеци), и служи како пример за еден од најнеефикасните летачи меѓу животните. Општо земено, оваа птица избегнува летање по секоја цена и ги чува летовите за долга дистанца - исклучиво за селење. Но, кога се сели, таа може да патува и до 6,000 километри за да стигне до топлите области, кои се користат од страна на неколку други видови.[6]
Поврзано[уреди | уреди извор]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ BirdLife International (2012). „Podiceps nigricollis“. IUCN Red List. Version 2012.1. International Union for Conservation of Nature. Посетено на 16 July 2012.
- ↑ Ogilvie & Rose (2003), p. 69.
- ↑ Ogilvie & Rose (2003), pp. 102–103.
- ↑ Ogilvie & Rose (2003), p. 98.
- ↑ Herrera et al. (2006)
- ↑ Jehl et al. (2003)
Извори[уреди | уреди извор]
- Néstor Herrera, Roberto Rivera, Ricardo Ibarra Portillo & Wilfredo Rodríguez (2006). „New records for the avifauna of El Salvador“ (PDF). Boletín de la Sociedad Antioqueña de Ornitología (шпански и англиски). 16 (2): 1–19. Архивирано од изворникот (PDF) на 2007-10-29. Посетено на 2013-03-26.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)
- Malcolm Ogilvie & Chris Rose (2003). Grebes of the World. Uxbridge, UK: Bruce Coleman. ISBN 1-872842-03-8. (англиски)
- J. R. Jehl Jr., A. E. Henry & H. I. Ellis (2003). Peter Berthold, Eberhard Gwinner & Edith Sonnenschein (уред.). „Avian Migration“. Optimizing migration in a reluctant and inefficient flier: the eared grebe. Springer: 199–209. ISBN 978-3-540-43408-5. Наводот journal бара
|journal=(help) (англиски)
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
 |
„Големо штипче“ на Ризницата ? |
 |
„Podiceps nigricollis“ на Викивидовите ? |
- Ageing and sexing (PDF) by Javier Blasco-Zumeta & Gerd-Michael Heinze[мртва врска]
- BTO BirdFacts - Black-necked Grebe
- Eared Grebe – Cornell Lab of Ornithology
- Black-necked Grebe - Species text in The Atlas of Southern African Birds.
- Eared Grebe Архивирано на 29 септември 2007 г. – eNature.com
- Eared Grebe – USGS Patuxent Bird Identification InfoCenter
- Watch more black-necked grebe (Podiceps nigricollis) video clips from the BBC archive on Wildlife Finder