Бапчор

Координати: 40°39.48′N 21°19.54′E / 40.65800° СГШ; 21.32567° ИГД / 40.65800; 21.32567
Од Википедија — слободната енциклопедија
Бапчор
Πιμενίκο
Поглед на некогашен Бапчор
Поглед на некогашен Бапчор
Бапчор is located in Грција
Бапчор
Бапчор
Местоположба во областа
Бапчор во рамките на Костур (општина)
Бапчор
Местоположба на Бапчор во Костурскиот округ и областа Западна Македонија
Координати: 40°39.48′N 21°19.54′E / 40.65800° СГШ; 21.32567° ИГД / 40.65800; 21.32567
ЗемјаГрција
ОбластЗападна Македонија
ОкругКостур
Надм. вис.&100000000000012500000001.250 м
Население (од 1949)
 • Вкупнонапуштено
Часовен појасEET (UTC+2)
 • Лете (ЛСВ)EEST (UTC+3)

Бапчор (грчки: Βαψώρι, Вапсори; по 1955 г. Ποιμενικό, Пименико[1]) — поранешно село во Општина Костур во Костурскиот округ, Егејска Македонија, денес во областа Западна Македонија, Грција. Од селото денес е останата само црквата „Св. Ѓорѓи“.

Географија и местоположба[уреди | уреди извор]

Селото се наоѓа на 15 км североисточно од градот Костур и Костурското Езеро, во историско-географската област Пополе, во падините на Нередска Планина. Лежи на надморска височина од 1.250 м.

Атарот на Бапчор запфаќал површина од 33 км2[2].

Историја[уреди | уреди извор]

Според месните преданија, Бапчор настанало од жителите на населбите Ровици, Круша и Козјак — најверојатно во средниот век. Своето име селото го добило од зборот бач, односно старешина на бачило[3]. За време на османлиското владеење селото било место каде се криеле ајдутите. Во XVI век селото било дервенџиско. Според Христофор Ѕавела, животот во селото бил особено активен во XV-XVI век[4]. Во XV век во селото имало 87 глави на семејствата[5].

Во „Етнографија на Адријанопол, Монастир и Салоника“ се вели дека во 1873 г. Бапчор се состоело од 100 семејства и 310 жители Македонци[3][6]. Во есента на 1876 г селото било нападнато од албански разбојници, но нападот бил одбиен од месните селани[7]. Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) во 1900. Бапчор имало 1080 жители Македонци[3][8].

На Етнографската карта на Битолскиот Вилает од 1901 г. Бапчор се води како чисто македонско село во Костурската каза на Горичкиот санџак со 170 куќи.[9]

Селото било под влијание на Бугарската егзархија. Според податоците на секретарот на егзархијата Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 г. во селото живееле 1360 Македонци и работело егзархиско училиште[3][10].

Планинската месност Калето кај Бапчор претставувало традиционално место на летни пасишта на Каракачаните, наречени во месниот дијалект саракачани. До Втората светска војна пасиштата во калето се користеле од Каракачани од Берско, Халкидик и од околината на Лариса[11].

Во 1881 г. наставникот Наум Христов од село Неволани, Леринско започнал да предава во месното училиште. Во 1892 г во селото имало македонско училиште, како и црква и црковно-училишна управа[12][13].

Поради активното учество на месното население во Илинденското востание, селото настрадало од страна на османлиските војски. Според писмото на водачите на востанието во Костурско, Васил Чекаларов, Лазар Поптрајков, Пандо Кљашев, Манол Розов и Михаил Розов, кое било испратено до сите странски конзулати во Битола на 30 август 1903 г., во селото на 22 август биле убиени Илија Т. Постолов (30 г.), Коста Пеов (25), Тодор Ставрески (50), Киријако Н. Жајков (60), Ѓорѓи Стојчев (50), Гиле Т. Гилев (20), Танас П. Стојчев (50), Ѓорѓи И. Огненев (60), Танас М. Гечов (60), Иван Т. Марковски (60), Дине И. Марковски (30), Јане М. Димов (60), Леко М. Димов (50), Васил Ф. Миленцев (18), Фило М. Кочов (79), Иван М. Кулавсов (60), Колевица Белчева (40), Зисовица Ставреска (70) и Елена Стасева (2).[14] Запалени се и 13 селски куќи[15].

По крајот на Балканските војни, селото било вклучено во составот на Грција. На пописот од 1913 г. биле евидентирани 1216 жители, додека на пописот од 1920 г., во селото биле евидентирани 959 жители.

Миграцијата на жителите на селото во САД била масовна по крајот на Илинденското востание. Миграцијата продолжила и во текот на двете светски војни. Една од најстарите колонии на Македонците во САД е таа во Форт Вејн, Индијана која била основана од доселеници од Костурско. Во 1912 г. преселениците од Бапчор го основале во Форт Вејн своето благотворно друштво наречено "Вич". Друштвото ги помагало со значителни средства своите соселани во Бапчор. Во 1932 г. дел од емигрантите создале и своја гранка на компанијата и во градот Рочестер, држава Њујорк. Во меѓувреме, во 1921 г. емигрантите од Бапчор учествувале во формирањето на братството Костур во Форт Вејн, кој бил домаќин при формирањето на Македонската патриотска организација во октомври 1922 г.

По крајот на Грчката граѓанска војна, селото целосно се распаднало. Населението на селото било принудено да побегне кон Македонија, додека еден дел заминале кон социјалистичките земји од Источна Европа. Грчките власти по нормализација на состојбата не го обновиле селото, додека пространите и богати пасишта кои биле во сопственост на македонските селани им бил доделен на грчки селани кои биле доселени од Епир. Иако ненаселено, името на некогашното село било преименувано во Пименико, што во македонски превод значи сточарска населба[2].

Од селото денес е останата само црквата „Свети Ѓорѓи“, изградена 1774–5 г. Долго време била напуштена, со заѕидана врата, за да не служи како прибежиште за бесправни преселници од Албанија. Во 2018 г. цркавата е обновена и преосветена од митрополитот Серафим Костурски.

Демографија[уреди | уреди извор]

Во 1928 година селото броело 839 жители.[16], додека во 1940 година селото броело 854 жители.

Година 1886 1900 1905 1913 1920 1928 1940 1951
Население 1.000[17] 1.080[18] 1.360[19] 1.216 [20] 959[21] 839[22][23] 854[24][25] 0[26]

Личности[уреди | уреди извор]

Атанас Јанакиев Марковски

Култура[уреди | уреди извор]

Главна статија: Бапчорки

Бапчорките се женска вокална група која негуваат изворна македонска музика од Бапчор. Посебно карактеристично за нивните изведби се полифоното пеење. Оваа група е формирана во 1970-те во Радиотелевизија Скопје и благодарение на нив е сочуван дел од фолклорот од егејскиот дел на Македонија.

Поврзано[уреди | уреди извор]

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. ↑ Μετονομασίες των Οικισμών της Ελλάδας. Βαψώριον - Ποιμενικόν
  2. ↑ 2,0 2,1 Симовски, Тодор (1998). Населените места во Егејска Македонија : географски, етнички и стопански одлики. II дел. Скопје: Институт за национална историја. стр. 2–3.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Како што е општопознато, Македонците во бугарските извори се присвојуваат и водат како Бугари, и покрај признанието дека самите се изјаснувале како Македонци.
  4. ↑ Тзавелла, Христофор. Дневник на Костурския войвода Лазар Киселинчев, София, 2003, стр. 308.
  5. ↑ Гандев, Христо. Българската народност през XV век. Демографско и етнографско изследване, Наука и Изкуство, II изд., София, 1989.
  6. ↑ Македония и Одринско. Статистика на населението от 1873 г., Македонски научен институт, София, 1995, стр. 108-109
  7. ↑ Христов, Наум. Моята автобиография, стр. 10.[мртва врска]
  8. ↑ Кънчов, Васил. Македония. Етнография и статистика, София, 1900, стр. 265.
  9. ↑ Михајловски, Роберт, уред. (2017). Етнографска карта на Битолскиот вилает (PDF). Каламус. стр. 98.
  10. ↑ Brancoff, D.M. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, pp. 180-181.
  11. ↑ Шклифов, Благой. Пастирската лексика в района на Вич планина (Костурско - Леринско), София 2000, стр. 21.
  12. ↑ Поповски, Търпо. Македонски дневник, София 2006, стр. 42.
  13. ↑ „Илюстрация Илинден,. 6, март-април 1934 г., брой 5-6, стр. 5-7“ (PDF). Архивирано од изворникот (PDF) на 2010-02-16. Посетено на 2016-03-11.
  14. ↑ Чекаларов, Васил. Дневник 1901-1903 година, Ива Бурилкова, Цочо Билярски, ИК „Синева” София, 2001, стр. 292.
  15. ↑ Илюстрация Илинден, 1943, бр.141, стр. 16
  16. ↑ „Κατάλογος των προσφυγικών συνοικισμών της Μακεδονίας σύμφωνα με τα στοιχεία της Επιτροπής Αποκαταστάσεως Προσφύγων (ΕΑΠ) έτος 1928“. Архивирано од изворникот 20 јуни 2012. Посетено на 20 јуни 2012.
  17. ↑ Παψόρι Καστορίας: «Χωρίου έχοντος 1.000 χριστιανούς, εκκλησίαν, σχολείον αρρένων, 2 χάνια και κρήνας» [Σχινάς 1886]
  18. ↑ Бабчоръ / Костурска каза, 1.080 χριστιανοί Βούλγαροι [Кънчов 1900].
  19. ↑ D.M.Brankoff, Γραμματέας του βουλγαρικού εξαρχάτου (ως συνάγεται τα στοιχεία είναι διογκωμένα σε σχέση με το 1900). «Εξαρχικό χωριό», αν και το 1902 [πριν από την ένοπλη φάση του Μακεδονικού αγώνα 1904-1908 οι 70 από τις 177 οικογένειες ήταν πατριαρχικές [Γούναρης]
  20. ↑ Απαρίθμηση
  21. ↑ Ελληνική απογραφή 1920, σελ. ξ' Πίνακας 2*
  22. ↑ Ελληνική απογραφή 1928, σελ. 287
  23. ↑ Ομοδημότες 839, ετεροδημότες 5, δημότες που απογράφτηκαν αλλού 54, ήτοι σύνολο 898. Κανένας πρόσφυγας του έτους 1922
  24. ↑ Ελληνική απογραφή 1940, σελ. 51
  25. ↑ Νόμιμος πληθυσμός 918 κάτοικοι έναντι των 854 απογραφέντων
  26. ↑ Ελληνική απογραφή 1951, σελ. 271
  27. ↑ Македоно-одринското опълчение 1912-1913 г. Личен състав, Главно управление на архивите, 2006, стр. 815.
  28. ↑ „Elizabeth Kolupacev Stewart, For Sacred National Freedom: Portraits Of Fallen Freedom Fighters, Politecon Publications, 2009“. Архивирано од изворникот на 2016-11-21. Посетено на 2016-03-11.
  29. ↑ „Elizabeth Kolupacev Stewart, For Sacred National Freedom: Portraits Of Fallen Freedom Fighters, Politecon Publications, 2009“. Архивирано од изворникот на 2016-11-21. Посетено на 2016-03-11.
  30. ↑ Македоно-одринското опълчение 1912-1913 г. Личен състав, Главно управление на архивите, 2006, стр. 64.
  31. ↑ Пътеводител по мемоарните документи за БКП, съхранявани в Централния държавен архив. Архивни справочници, том 6 (PDF). София: Главно управление на архивите при Министерския съвет. Централен държавен архив. 2003. стр. 259. ISBN 954-9800-36-9. Посетено на 2015-09-02.
  32. ↑ Μάνος, Νικόλαος. Αφανείς Γηγενείς Μακεδονομάχοι (1903-1913), Ι. Σ. Κολιόπουλος (επιστ. εποπτεία), Ι. Δ. Μιχαηλίδης – Κων. Σ. Παπανικολάου (επιμ.), Θεσσαλονίκη, Ε.Μ.Σ. – University Studio Press, 2008, стр. 88.
  33. ↑ „Македоно-одринското опълчение 1912-1913 г. Личен състав“, Главно управление на архивите, 2006, стр. 744.
  34. ↑ „Препис от поверителното писмо на Княжеското Българско Търговско Агентство в Битоля, с дата 24 април 1904 година, под № 319, отправено до Господина генерал Р Петров“. Архивирано од изворникот на 2007-09-30. Посетено на 2016-03-11.
  35. ↑ „Илюстрация Илинден, година 6, март-април 1934 г., брой 5-6, стр. 5-7“ (PDF). Архивирано од изворникот (PDF) на 2010-02-16. Посетено на 2016-03-11.

Надворешни врски[уреди | уреди извор]

Населени места во општината Костур
ОЕ Вич
ОЕ Кастраки1
ОЕ Клисура
ОЕ Корешта
ОЕ Костур
ОЕ Македон1
ОЕ Света Троица
ОЕ Свети Врач
ОЕ Четирок
Историски
1 Новодаден збирен назив кој не се води според ниеден топоним.
2 Новосоздадено место од грчки доселеници во XX век
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Бапчор&oldid=5172445“