Анте Марковиќ
| Анте Марковиќ | |
|---|---|
| |
| 9. Премиер на СФРЈ Претседател на Федералниот Завод | |
| На должноста 16 март 1989 – 20 декември 1991 | |
| Претседател | Раиф Диздаревиќ Јанез Дрновшек Борисав Јовиќ Сејдо Бајрамовиќ Стјепан Месиќ Бранко Костиќ (вршител) (разрешена функција) |
| Заменик | Александар Митровиќ Живко Преги |
| Претходник | Бранко Микулиќ |
| Наследник | Александар Митровиќ |
| 15ти Претседател на СР Хрватска Претседател на Претседателството на СР Хрватска | |
| На должноста 10 мај 1986 – 10 мај 1988 | |
| Премиер | Антун Миловиќ |
| Претходник | Ема Дероси-Бјелајац |
| Наследник | Иво Латин |
| 10-ти Премиер на СР Хрватска President of the Executive Council of SR Croatia | |
| На должноста 10 мај 1982 – 10 мај 1986 | |
| Претседател | Маријан Цветковиќ Милутин Балтиќ Јакша Петриќ Перо Цар Ема Дероси-Бјелајац |
| Претходник | Петар Флековиќ |
| Наследник | Антун Миловиќ |
| Лични податоци | |
| Роден(а) | 25 ноември 1924 Коњиц, Кралството на СХС |
| Починал(а) | 28 ноември 2011 (возр. 87) |
| Националност | Хрватска |
| Партија | Сојуз на комунистите на Југославија (СКЈ), Унија на Реформски Сили (SRSJ) |
| Вероисповед | атеист |
Анте Марковиќ (хрватски: Ante Marković; 25 ноември 1924 - 28 ноември 2011[1]) — последниот премиер на СФРЈ и прв претседател на бившиот Сојуз на реформските сили на Југославија.
Младост живот[уреди | уреди извор]
Марковиќ, кој бил Босански Хрват роден во Коњиц во Кралство СХС, денешна Босна и Херцеговина. Дипломирал електроинженерство и компјутеризација при Загрепскиот универзитет во 1954 година.[2]
Политичка кариера[уреди | уреди извор]
Претседател на Хрватска[уреди | уреди извор]
Во 1986 година, тој станал претседател на Претседателството на СР Хрватска, воедно бил и седми хрватски претседател по Ема Дероси Бјелајац. Тој ја држел таа позиција сè до 1988 година,кога вршител на оваа функција бил Иво Латин.
Премиер на Југославија[уреди | уреди извор]
Во 1989 година, Марковиќ станал премиер, следувајќи ја оставката од Бранко Микулиќ. Од кога оваа одлука постана јавна, САД уживаше голема соработка затоа што Марковиќ бил познат по тоа што ги „фаворизира пазарно ориентирани реформи“[3], а BBC изјавил дека тој е „најдобриот сојузник на Вашингтон во Југославија“.[4] При крајот на годината, Марковиќ вовел нова и амбициозна програма на економски реформи, вклучувајќи стабилизација на платежната валура и приватизација, исто така и програма за лимитирана трговска либерализација. Резултатот од неговите монетарни реформи претставувало успешно бегање од инфлацијата коешто резултираше со висина во скапиот Југословенски стандард за живеење. Сепак, овој краткотраен ефект на економски реформи преземени од Марковиќ резултирал со пад во Југословенскиот индустриски сектор. Многу банкротирања се случила поради државните компании се бореле да се натпреваруваат во слободниот пазар, факт кој подоцна бил кажан против Марковиќ од неговите етнички националистички политички противници. До 1990, БДП се намалил до -7,5%. Во 1991, БДП уште повеќе се намалувал на 15 проценти а индустрискиот резултат се намалил за 21 процент.
Марковиќ ја должел неговата популарност и створил нов имиџ на нов и модерен Западно стилски ориентиран политичар. Од тоа, тој брзо станал миленик во либералните кругови кои сакале Југославија да се трансформира во модерна, демократска федерација. Марковиќ исто така држел популарност кога се држел на дистанца од разните конфликти кои преовладувале во КПЈ и исто така се дистанцирал да стане како медиатор помеѓу републиките.
Кога КПЈ престанала да постои во јануари 1990 година, Марковиќ ја имал само неговата популарност и постигнатиот успех од неговата програма на негова страна. Во јули 1990 година, тој ја формирал Унијата на Реформски Сили (Savez reformskih snaga), политичка партија која поддржувала реформска Југословенска федерација. Според анкетите направени од Федералниот Југословенски Завод за Статистика, оваа партија имала поддршка од 14% од луѓето во Босна и Херцеговина, и помалку од 5% во другите републики.[5].
Оваа одлука не била добро примена. Борисав Јовиќ, тогашниор Претседател на Југославија, коментирал
Генералното мислење е дека Анте Марковиќ не е долго прифатен и корисен на нас. Никој нема сигурност во нивните мисли повеќе дека тој му подаде така на САД и казнување на секој кој некогаш воопшто мислес за социјализам, и преку нашите гласови ние го инсталиравме како Премиер во Сообранието. Тој ја играше најопасната игра на предавство [1]
Заклучокот на Јовиќ за работата на Марковиќ
Без сомнение Марковиќ беше најактивниот творец за уништувањето на нашата економија, исто така бил и значаен учесник во распадот на Југославија. Останатите, кога се гледаше дека Југославија нема да преживее, сакаа да ја земат оваа функција но во сите овие почитувања тие никогаш не дошле толку блиску колку што дошол Марковиќ, кој си се прогласил себеси како главен глумец за преживувањето на Југославија [2]
Подоцна, неговата програма била саботирана од Слободан Милошевиќ кој
што го падна Марковиќ во 1990 кога договорил илегален долг тежок $1.7 милијарди од Српската Банка за да го олени неговото кандидирање тој месец. Долгот ја нарушил економската програма на Марковиќ, уништувајќи го напредокот кој бил направен за да се контролира инфлацијата.[6]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ „Почина Анте Марковиќ“. Нова Македонија. 28 ноември 2011. Посетено на 28 ноември 2011.[мртва врска]
- ↑ Kristijan Zimmer (2004). „Dodijeljene Zlatne diplome i priznanja "Josip Lončar"“. Архивирано од изворникот на 2012-10-27. Посетено на 2010-06-08.
- ↑ Facts on File, 27 јануари 1989
- ↑ Misha Glenny, "The Massacre of Yugoslavia," New York Review of Books, 30 јануари 1992
- ↑ [„(српски)[[Категорија:Статии со надворешни врски на српски]] Danas.co.yu article on Yugoslav breakup“. Архивирано од изворникот на 2009-04-12. Посетено на 2010-06-08. URL–wikilink conflict (help) (српски) Danas.co.yu article on Yugoslav breakup]
- ↑ Rogel, Carole (1998). The Breakup of Yugoslavia and the War in Bosnia. Greenwood Publishing Group. стр. 92. ISBN 0313299188, 9780313299186 Проверете ја вредноста
|isbn=: invalid character (help).
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
- Обидот на САД и Анте Марковиќ да се сочува Југославија[мртва врска]
- Анте Марковиќ: „Милошевиќ и Туѓман сакаа да ја поделат Босна“
- Анте Марковиќ во Србија Архивирано на 3 мај 2009 г.
- Србија пред избор: во заедничка држава без Косово, или одвојување од Југославија со контрола врз покраината.[мртва врска]
|