Џенис Џоплин

Џенис Џоплин Janis Joplin
Податотека:Janisjoplin.png
Роден(а)	Џенис Лин Џоплин
Занимање	пејач, композитор, аранжер, сликар, танчер
Активен период	1962–1970
Страница http://www.officialjanis.com/

Janis Joplin

Џенис Лин Џоплин (англиски:Janis Lyn Joplin, 19 јануари 1943 - 4 октомври 1970) американска рок и блуз пејачка, текстописец и музички аранжер.

Џенис Џоплин е родена во Порт Артур, Тексас на 19 јануари 1943, а на 4 октомври 1970 година е најдена мртва во хотелот „Ландмарк“ во Лос Анџелес. Причина за смртта била употреба на преголемо количество на алкохол и хероин.

Активно се занимавала со музика во периодот од 1963 до 1970, а станала позната на крајот од 60-тите години на XX век како пејачка на групата „Big Brother & Holding Company“ и нејзините групи „The Kozmic Blues Band“ и „Full Tilt Boogie Band“.

Магазинот „Ролинг Стоун“ во 2004 ја рангирала на 46-тото место на списокот на 100 најголеми уметници на сите времиња, а во 2008 на 28-то на списокот на 100 најдобри пејачки на сите времиња. Нејзината верзија на песната „Me and my Bobby McGee“ посмртно се најдела на првото место на американската топ- список на синглови.

Рани години

Татко и на Џенис Џоплин, Сет, бил инженер во Тексас, а мајка и Дороти секретар на деловен факултет. Имала помлад брат и помлада сестра. Како тинејџерка основала груп на бездомници, а еден од членовите имал плочи на црнечките блуз пејачи Беси Смит (за која Џенис верувала дека е нејзина реинкарнација) и на Лид Бели, пејачи кои според сопствено признание извршиле силно влијание врз нејзината музичка определба. Започнала да пее во локален хор и го проширила опусот на слушање на блуз пејачи на уметници како што се Одета и Биг Мама Торнтон.

Почеток

Негувајќи бунтовнички манири, Џенис Џоплин се оформила во периодот по нејзините блуз хероини и битничките поети. Нејзината прва песна снимена на касета, во куќа на колега студент во декември 1962 година, била „What Good Drinkin' Can Do“. Потоа се преселила од Тексас во Сан Франциско, а во 1964 со гитаристот на групата „Џеферсон ерплејн“ Јорм Коконен снимала повеќе блуз стандарди, и тоа во придружба на Маргарета Коконен на машина за пишување. Овој албум, без издавачка куќа, содржи 7 песни. Подоцна бил објавен како независно издание под наслов („The Typewriter Tape“).

Во тоа време нејзиното конзумирање на дрога се зголемило и станала повремен корисник на хероин. Конзумирала и други психоактивни дроги, а била и алкохоличарка во текот на целата кариера.

Во пролетта на 1965 година нејзин пријател забележил физичко дејствување на нејзиниот порок- амфетаминот и ја убедувал да се врати во Порт Артур. Таму таа го променила начинот на живот. Избегнувала дрога и алкохол, почнала да носи релативно скромни фустани, фризура во форма на кошница, да студира социологија на Универзитетот Ламар во блискиот Беомонт.

Big Brother and the Holding Company

Во текот на студирањето преминала во Остин за да може да настапува соло, придружувајќи се на гитара. Еден од нејзините настапи бил оценет во списанието „Austin American-Statement“. Во 1966 година психоделичкиот рок бенд „Big Brother and the Holding Company“ се заинтересирал за Џенис поради нејзиниот блуз начин на пеење и ја избрал за своја пејачка. Првиот јавен настап бил во салата „Авалон“ во Сан Франциско. Концертот бил снимен и издаден во 1984 на албумот „Cheaper Thrills“.

Следните две години, 1667/68, биле најзначајни и најуспешни за групата. Национално значење добива по настапот на Монтереј поп фестивалот, каде што ја изведила песната „Ball and Chain“, обработка на песната на Биг Мама Торнтон. Предизвикувајќи одушевување кај публиката, пејачка на бендот „Мамас енд папас“, изјавила: „Вау! Вау, тоа е навистина тешко!“. Следната година ја организирала првата турнеја „Источен брег“ во Филаделфија. На последниот ден од турнејата Џоплин и Биг Брадер настапиле заедно со Џими Хендрикс, Бади Гај, Џони Мишел, Ричи Хавенс, Паул Батерфилд и Елвин Бишоп на „Wake for Martin Luther King, Jr.“ концертот во Њујорк.

Во пролетта на 1968 бендот го променил името во „Janis Joplin and Big Brother and the Holding Company“, а медиумите Џоплин ја ставиле во прв план и создавле лутина кај другите членови. Некои предложиле таа да го напушти бендот и да започне соло кариера.

Најголем успех Џоплин и Биг Брадер постигнуваат со албумот „Cheap Thrills“, а особено сингл хитот од него „Piece of My Heart“ кој достигнал до првото место на Билборд листите 8 недели по објавувањето и останал на тоа место наредните 8 недели. Албумот станал златен и бил продаден во над милион примероци во првиот месец од пуштањето во продажба. Некои од хитовите биле и блуз - верзиите на соул песна на Ерма Френклин, сестрата на Арета Френклин, и класикот на Џорџ Гершвин „Sumertime“. „Live at Winterland '68“, снимен во април 1968, претставува врв на нивната заедничка кариера. Заедно направиле уште една турнеја истата година, настапувајќи на Columbia Records конгресот во Порторико и на Newport Folk фестивалот. По враќањето во Сан Франциско Џенис Џоплин најавила дека ќе ја напушти групата, а последниот настап со неа го имала на 1 декември 1968 година.

The Kozmic Blues Band

Потоа Џоплин собира нови музичари и ја основа групата „The Kozmic Blues Band“. До почетокот на 1969 станувала зависник од хероин. Наводно, го трошела дневно во вредност од најмалку 200 долари, иако биле вложени огромни напори за да биде присебна во текот на снимањето на „I Got Dem All' Kozmic Blues Again Mama!“. Габриел Меклер, кој го продуцирал „Козмик Блуз“, по смртта на Џоплин му изјавил на биографот Мајри Фридман дека пејачката живеела во неговата куќа во текот на јуни 1969 година снимајќи на негово инсистирање, а за да може да ја држи подалеку од дрогата и нејзините пријатели зависници.

Албумот „Козмик Блуз“ бил издаден во септември 1969 година и бил прогласен за „златен“ подоцна истата година, но не го достигнал успехот на „Cheap Thrills“. Критиките биле разновидни, но плочата имало хитови како: „Try (Just a Little Bit Harder)“, „Work Me Lord“, „Kozmic Blues“, обработките „To Love Somebody“ (Би Џис), „Maybe“ (Чентлс) и др.

Истата година Џоплин и „Козмик Блуз Бенд“ организирале турнеја низ Северна Америка и Европа, појавувајќи се во Вудсток во август. Настапот на него не бил вклучен во оригиналниот документарен филм „Woodstock“, иако ремиксот на филмот за 25- годишнината на фестивалот ја опфаќа и нејзината изведба на песната „Work Me, Lord“.

На крајот од 1969 групата се распаднала.

Full Tilt Boogie Band и смртта

Во февруари 1970 Џенис Џоплин заминала во Бразил, каде што престанала со користење на дрога и алкохол, но по враќањето во САД продолжила со хероин. Во тоа време формирала свој нов бенд „Full Tilt Boogie Band“, составен главно од млади канадски музичари. Во мај 1970 започнеле турнеја. До моментот кога почнала турнејата таа на луѓето им зборувала дека не користела дроги, но нејзината потреба од алкохол се зголемила. Последниот настап бил одржан на 12 август на Харвард стадионот во Бостон, Масачусетс.

Во текот на септември 1970 Џенис и нејзиниот бенд започнале со снимање на нов албум во Лос Анџелес. Иако починала пред сите нумери во целост да бидат завршени, сè уште имало доволно употребливи материјали да се состави лонг плеј. „Mercedes Benz“ бил вклучен и покрај тоа што бил прв обид, а песната „Buried Alive In The Blues“, на која таа требала да го додаде својот глас на денот кога е пронајдена мртва, била оставена како иснтрументал. Така, постхумано бил објавен албумот „Бисер“ (Pearl, 1971), кој станал најпродаван во нејзината кариера и го содржил најголемиот хит сингл, насловната страна на „Me and Bobby McGee“ на Крис Кристоферсон.

Тој бил нејзин љубовник, не многу пред нејзината смрт. Во 2003 година албумот „Pearl“ бил рангиран како 122-ри на списокот на магазинот „Ролинг стоун“ од 500 најдобри албуми на сите времиња.

Џенис Џоплин била кремирана во „Pierce Brothers Westwood Village“ мртовечницата во Лос Анџелес, нејзината пепел била растурена од авион во Тихиот Океан и долж Стинсон плажата, а единственото опело е одржано во „Pierce Brothers“. На него присуствувале родителите и сестрата на нејзината мајка.